اسباب النزول

[گل مريم]

بسم الله الرحمن الرحیم

اسباب النزول
تاليف دكتر سيد محمد باقر حجتى

كتاب پيرامون يكى از مسائل علوم قرآنى ، يعنى مساله اسباب النزول نوشته شده است ، مؤلف كتاب كه از قرآن پژوهان معاصر مى باشد، و در علوم قرآن كتابهاى متعددى تاليف نموده است در اين كتاب مساله اسباب النزول را از زواياى مختلف و با ديد تخصصى به آن ، مورد بررسى قرار داده است وى مطالب آن را چندين نوبت در دانشگاه تدريس و سپس آن را به صورت كتاب چاپ نموده است .

وى هدف خود را از نوشتن اين كتاب ، پاسخگويى به مشكلات و مسائلى مى داند، كه در زمينه اسباب النزول وجود دارد و افرادى همچون سيوطى نتوانسته اند آنها را حل نموده و پاسخ گويند.

توضيح دادن مسأ له اسباب النزول و موضوعات پيرامون آن همچون فوائد معرفت و شناخت اسباب النزول همراه با آيات متعدد و فراوان و ذكر تفسير آنها از تفاسير مختلف ، مطالب كتاب را از نظر علمى عمق بيشترى بخشيده است .

[گل مريم]

ويژگى ها

1- براى هر موضوعى كه مطرح مى نمايند آيات فراوانى از قرآن مثال مى آورند.
2- افرادى كه در متن نام آنها ذكر شده ، در پاورقى شرح مختصرى پيرامون آنهاارائه مى دهد.
3- واژه هاى مذكور در متن و نيز كتابهاى نام برده شده را در پاورقى شرح مى دهد.
4- در فصل سوم اسباب النزول را به سه قسم حوادث و رويدادهاى مهم ، پرسشهاى مردم از پيامبر (ص ) و مشخص كردن موضع مسلمانان در مسائل حساس و مهم ، تقسيم بندى مى نمايد.
4- در فصل اول پس از تعريف اسباب النزول ، برخى از كتابهاى تاليف شده در اين زمينه را معرفى مى نمايد.
5- در همين فصل ، نمونه اى از آيات كه داراى اسباب نزول مى باشند همچون آيه صدقه در حال ركوع كه مربوط به حضرت على (ع ) است و يا سوره هل اتى كه در شان ائمه (ع ) نازل شده است را با

توجه به مصادر اهل سنت (حدود 35 مصدر) بررسى مى نمايد.

6- در فصل دوم ، ابتدا ارزش و جايگاه ، شناخت اسباب النزول را مورد بررسى قرار مى دهد و سپس معتقد است كه شناخت اسباب النزول نقش ‍ عمده و اساسى در فهم مدلول و مفهوم آيات دارد.

[گل مريم]

ساختار كتاب

كتاب داراى يك مقدمه و 6 فصل مى باشد كه فهرست موضوعات آن به قرار زير است :

مقدمه : معناى لغوى و اصطلاحى اسباب النزول
فصل اول : انواع آيات و سوره هاى قرآنى در رابطه با اسباب النزول
فصل دوم : كتابهايى كه درباره ((اسباب النزول )) تدوين شده
فصل سوم : مرورى بر سه نوع اسباب النزول
فصل چهارم : حوادث و رويدادهاى مهم شامل : حوادث جالب و سازنده / حوادث زشت و ويرانگر
فصل پنجم : پرسشهاى مردم از رسول اكرم (ص ) شامل : انواع پرسشهاى مردم و پاسخهاى قرآنى پيرامون : مشيت الهى / مطالب روز / مطالب مربوط به آينده
فصل ششم : مشخص كردن موضع مسلمين در مسائل حساس و مهم شامل

مساله اول : فوائد معرفت و شناخت اسباب النزول
مساله دوم : آيا ملاك عموم لفظ است يا خصوص سبب
مساله سوم : وجود شبيه به سبب نزول خاص در آيات عامى كه فاقد سبب نزول خاص هستند
مساله چهارم : مصادر اسباب النزول
مساله پنجم : در صورت ذكر اسباب متعدد در مورد يك آيه به كدام يك از آنها بايد اعتماد كرد

دو نكته :

نكته اول : ايجاد دگرگونى در تعبير مربوط به ((اسباب النزول از سوى راويان ))
نكته دوم : وحدت سبب و تعدد نزول

[گل مريم]

نسخه شناسى

كتاب يك جلد، متن آن فارسى و داراى 296 صفحه مى باشد كه مشخصات آن به قرار زير است :

1- نوع كاغذ: معمولى
2- چاپ : كامپيوترى
3- جلد: شوميز
4- نوبت چاپ : سوم
5- تيراژ: 2 هزار نسخه
6- ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامى
7- تاريخ انتشار: سال 1372
8- داراى فهرست :
الف : آيات
ب : احاديث
ج : اشعار
د: اعلام و اشخاص
ه : كتابها
و: مكانها
ز: منابع و مآخذ

ح : موضوعات كتاب