سیره امام علی (علیه السلام)در ماه مبارک رمضان

[زنبق بنفش]

besm6



خطبه حضرت هنگام ورود به ماه مبارک رمضان


امام باقر علیه ‏السلام به نقل از پدرانش علیهم‏ السلام روایت می‌کند: حضرت على علیه‏السلام در اوّلین روز ماه رمضان در مسجد کوفه خطبه خواند. پس خدا را به بهترین ستایش و برترین و رساترین ثنا ستود و بر پیامبرش محمّد صلى‏ الله‏ علیه‏ و‏آله درود فرستاد. سپس فرمود:

«اى مردم! این ماه، ماهى است که خداوند، آن را بر ماه‏هاى دیگر برترى داده است، مانند برترى ما اهل‏بیت بر دیگر مردم. و آن، ماهى است که درهاى آسمان و درهاى رحمت، در آن گشوده مى‏شوند و درهاى آتش در آن بسته مى‏گردند. و ماهى است که در آن ندا شنیده مى‏شود و دعا مستجاب مى‏ گردد و گریه مورد ترحّم قرار مى ‏گیرد .

ماهى است که در آن، شبى وجود دارد که فرشتگان از آسمان فرود آمده، بر مردان و زنان روزه‏ دار، به اذن پروردگارشان تا طلوع سپیده سلام مى ‏دهند و آن شب، "شب قدر" است . دو هزار سال پیش از آن که آدم علیه‏السلام آفریده شود، ولایت من در آن شب، مقدّر شد. روزه گرفتن آن، برتر از روزه ‏دارى هزار ماه است و عمل در آن، برتر از عمل در هزار ماه است .

اى مردم! خورشید ماه رمضان بر مردان و زنان روزه‏ دار، با رحمت مى‏ تابد و ماه آن با رحمت بر آنان نورافشانى مى‏ کند و هیچ روز و شبى از این ماه نیست، مگر آن که پروردگار متعال، بر سر این امّت، نیکى مى‏ افشاند. پس هر کس از ریزش نعمت الهى ذرّه ‏اى بهره‏ مند گردد، در روز دیدارش با خدا، نزد خداوند، گرامى خواهد بود و هیچ بنده‏ اى نزد خدا گرامى نگردد، مگر آن که خداوند، بهشت را جایگاه او قرار مى‏ دهد .

بندگان خدا! این ماه شما، همچون دیگر ماه‏ها نیست. روزهایش برترین روزهاست و شب‏هایش برترین شب‏ها و ساعاتش برترین ساعات است. آن، ماهى است که شیطان‏ها در آن در بند و زندانى‏ اند؛ ماهى که خداوند در آن، روزى‏ ها و اجل ‏ها را مى‏ افزاید و میهمانان خانه‏ اش را مى‏ نویسد؛ ماهى که اهل ایمان با آمرزش و رضاى الهى، با شادى و نعمت‏هاى الهى، و با خشنودى فرمانرواى دادگر و توانا، پذیرفته مى‏ شوند.

[زنبق بنفش]

اى روزه ‏دار! در کار خویش نیک بنگر، که در این ماه، میهمان پروردگار خویش هستى .
بنگر که در شب و روزت چگونه ‏اى و چگونه اعضاى خود را از نافرمانى خدا حفظ مى‏ کنى.
بنگر تا مبادا شب در خواب باشى و روز در غفلت؛
پس این ماه بر تو بگذرد و بار گناهت همچنان بر دوشت مانده باشد؛
پس آنگاه که روزه‏ داران پاداش‏هاى خود را مى‏ گیرند، تو از زیانکاران باشى و آنگاه که به کرامت فرمانرواى خویش نایل مى‏ شوند، از محرومان گردى
و آنگاه که به همسایگى با پروردگارشان سعادتمند مى‏ شوند، تو از طردشدگان باشى


اى روزه‏ دار! اگر از درگاه صاحبت رانده شوى، به کدام درگاه روى خواهى آورد؟
و اگر پروردگارت محروم سازد، کیست که روزى‏ ات دهد؟
و اگر تو را خوار شمرد، کیست که اکرامت کند؟
و اگر ذلیلت ساخت، کیست که عزّتت بخشد؟
و اگر تو را واگذاشت، کیست که یارى‏ ات کند؟
و اگر تو را در جمع بندگانش نپذیرفت، بندگى ‏ات را به آستان چه کس خواهى برد؟
و اگر از خطایت در نگذشت، براى آمرزش گناهانت به که امید خواهى بست؟
و اگر حقّ خویش را از تو طلبید، حجّت تو چه خواهد بود؟

اى روزه ‏دار! در شب و روزت با تلاوت کتاب خدا، به او تقرّب بجوى، که همانا کتاب خدا، شفیعى است که روز قیامت، شفاعتش براى قرآن‏ خوانان پذیرفته است و با خواندن آیات آن، از درجه ‏هاى بهشت بالا مى ‏روند.

مژده اى روزه‏ دار! تو در ماهى هستى که روزه ‏دارى‏ ات در آن، واجب، نَفَس کشیدنت در آن، تسبیح، خُفتنت در آن، عبادت، طاعتت در آن، پذیرفته، گناهانت در آن، آمرزیده، صداهایت در آن، شنیده ‏شده، و مناجات در آن، مورد ترحّم است.

از حبیبم پیامبر خدا شنیدم که مى‏ فرمود:
"خداوند متعال را در هنگام افطار هر شب ماه رمضان، آزادشدگانى از آتش است که شمار آنان را کسى جز خداوند نمى‏ داند. شمار آنان، نزد او در علم غیب است. پس چون آخرین شب این ماه شود، خداوند به شمار همه کسانى که در تمام این ماه آزاد کرده، آزاد خواهد نمود."

مردى از قبیله هَمْدان برخاست و گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه حبیب تو درباره ماه رمضان فرمود، بیشتر بگو .
فرمود: «باشد شنیدم که برادر و پسر عمویم، پیامبر خدا، مى‏ فرمود: "هر کس ماه رمضان را روزه بدارد و خود را در این ماه از حرام‏ها نگه دارد، وارد بهشت مى‏شود.»

آن مرد هَمْدانى گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه برادر و پسر عمویت درباره ماه رمضان فرمود، بیشتر بگو .
فرمود: «باشد شنیدم که دوستم پیامبر خدا مى‏ فرمود: "هر کس از روى ایمان و به خاطر اجر الهى، [ماه] رمضان را روزه بدارد، وارد بهشت مى‏شود."»

مرد هَمْدانى گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه دوستت درباره این ماه فرمود، بیشتر بگو .
فرمود: «باشد شنیدم که سَرور اوّلین و آخرین، پیامبر خدا مى‏ فرمود: "هر کس [ماه] رمضان را روزه بدارد و در شب‏هاى آن حرام نخورد، وارد بهشت مى‏شود."»

مرد هَمْدانى گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه سرور اوّلین و آخرین با تو درباره این ماه گفت، بیشتر بگو .

[زنبق بنفش]

فرمود: «باشد! شنیدم که برترینِ پیامبران و فرستادگان و فرشتگان مقرّب مى‏ فرمود: "همانا سَرور اوصیا، در سَرور ماه‏ها کشته مى‏ شود."
گفتم: اى پیامبر خدا! سرور ماه‏ها، کدام است و سرور اوصیا کیست؟ فرمود: "امّا سرور ماه‏ها، ماه رمضان است و امّا سرور اوصیا، تویى، اى على!" گفتم: اى پیامبر خدا! آیا چنین خواهد شد؟ فرمود: "آرى، به پروردگارم سوگند! همانا نگون‏بخت‏ترینِ امّت من، برادرِ پى‏ کننده ناقه ثمود، برمى‏ خیزد و ضربتى بر فرق سرت مى‏ زند که محاسنت از خون آن، رنگین مى‏شود."»
پس مردم شروع به گریه و شیون کردند. و حضرت على علیه‏السلام خطبه‏ اش را به پایان برد و فرود آمد.[1]

کتاب ماه خدا، محمدی ری شهری، ج 1، ص 176

[زنبق بنفش]

برخی احادیث حضرت پیرامون ماه مبارک


روزه ماه مبارک در نظر حضرت علی(ع)


حضرت علی علیه السلام در مورد فضیلت ماه مبارک رمضان می­فرماید:اللّه اللّه فی صیام شهر رمضان فانّه جنّة من النار[1]
خدا، خدا، در روزه ماه رمضان زیرا که سپرى است در برابر آتش دوزخ.

نحوۀ ادای کلمۀ « رمضان» در کلام حضرت امیر

حضرت در مورد ادای نام ماه مبارک چنین گوشزد می­ نمایند که:
نگویید رمضان؛ زیرا نمی دانید رمضان چیست؛ و اگر کسی گفت، باید برای کفاره آن، صدقه دهد و روزه بگیرد. بلکه همانطوری که خداوند متعال فرموده است بگویید: ماه رمضان[2]

کیفیت روزه از زبان حضرت علی(ع)

امام على علیه السلام فرمود:
الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب.
روزه پرهیز از حرامها است همچنانکه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى‏ کند. [3]
حضرت در مورد برترین روزه می­فرمایند:صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن.
روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.[4]
ایشان در مورد روزه بى ارزش می­فرمایند:کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء.
چه بسا روزه‏ دارى که از روزه ‏اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‏ اى ندارد و چه بسا شب زنده ‏دارى که از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمى‏ برد.[5]

حکمت روزه از نگاه امام علی(ع)

حضرت در مورد حکمت روزه آن را آزمون اخلاص معرفی می­ نماید:
فرض الله ... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق‏
امام على علیه السلام فرمود:
خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.[6]



[1] بهج‏ الصباغة ج 11 صفحه‏ ى 66
[2] الاقبال بالاعمال الحسنه (سید بن طاووس)، ج1، ص 28.
[3] بحار ج 93 ص 249
[4] غرر الحکم، ج 1، ص 417، ح 80
[5] نهج البلاغه، حکمت 145
[6] نهج البلاغه، حکمت 252