یاد خدا

[صبور]

zekr




یاد خدا



جواد محدثی



غفلت ، عامل بسیاری از گناهان و خطاهاست. پاد زهر غفلت،یاد خداست. در بحث یاد خدا محورهای بسیاری وجود دارد ،مثل:



-مفهوم ذکر خدا


-ذکر لفظی و قلبی و عملی

- آثار و فواید یادخد


- یادخدا و نعهمت ها مهربانبی هایش

- یاد خدا و قهر و غضب و انتقامش

- یاد خدا وآرامش قلبی و روانی

- یاد خدا در صحنه های مصیبت ، یا صحنه های معصیت


این یاد، عاملی برای تقویت دل و امیدواری و اطمینان و سببی برای ترک گناه است. یادآوری خدا نیز نقش مهمی در تربیت و تهذیب دیگان دارد. رسالت مهم پیامبران به یادآوردن خدا است. نام دیگر قرآن " ذکر" است (1) و صفت دیگر پیامبر خدا، " مذکّر" است: { انما انت مذکّر }(2) و قرآن یادآوری را هم سودمند می داند : { فذکر ان نفعت الذکری }.(3)

[صبور]

کسی که خدا را عالِم ، بصیر، خبیر، حاضر و ناظر در همه جا می بیند، وقتی صحنه ی گناه پیش آید، یاد خدا سبب می شود که مرتکب معصیت نشود. از این رو، آنکه به یاد خدا باشد، دروغ نمی گوید ، ظلم نمی کند، کم فروشی نمی کند، به نامحرم نمی نگرد، در پی فحشا و فساد نمی رود، ترانه گوش نمی دهد، مزاحمت تلفنی نمی کند، درخلوت از گناه می پرهیزد . همه جا را " محضر خدا" می بیند.


فردی از امام حسین (علیه السلام) برای ترک گناه طلب موعظه کرد. آن حضرت پنج موعظه فرمود که یکی از آنها این بود:

اُطلُب موضعا لایراکَ اللهُ واذنِب ما شِئتَ؛( 4 )
جایی پیدا کن که خدا تورا نبیند، هرچه میخواهی گناه کن.
چون چنین جایی نیست و خداوند از نهان و آشکار و تنهایی و جمع و سکوت و سخن انسان آگاه است، پس هر گناهی در برابر چشم خدا صورت می گیرد. یاد خدا از این مانع از ارتکاب گناه می شود.

در قرآن، ده ها بار فرمان داده شده که به یاد خدا باشید { فاذکروا الله} که این یاد، بسی ثمربخش است. نماز را هم ذکر خدا می داند، ذکری بزرگ که حاصل آن، بازداشتن از فحشا و منکر است.

امام علی ( علیه السلام ) فرموده است :
ذکرُاللهِ راسُ مالِ کُلِّ مومنٍ و رِبحُهُ السلامهُ مِنَ الشیطانِ؛( 5 )
ذکر خدا، سرمایه ی هر مومن است و سود آن، ایمنی از شیطان است.

[صبور]

یاد خدا را در سختی های زندگی، در میدان های نبرد، در مصیبت ها و بلاها، در انجام تکالیف سنگین دینی و هنگام خشم وغضب نیز، انسان ذاکر را نیرومند و بر خود مسلط و استوار می سازد. قران کریم ذکر خدا را مایه ی اطمینان دل ها می شمارد:

{ الا بذِکراللهِ تطمئنُّ القلوب } ( 6 )
دل آرام گیرد ز یاد خدا.

توصیه ی امام علی ( علیه السلام ) نیز این است که هرگاه در میدان نبرد، با دشمن روبه رو شدید، کمتر حرف بزنید و بسیار خدا را یاد کنید:

اِذا لَقیتُم عَدُوَّکُم فَاَقِلُّوا الکَلامَ و اَکثِروا ذِکرَاللهِ عزَّ و جَلّ؛ ( 7 )
در حدیثی از پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله) آمده است که وقتی وارد بازار شدید و هنگام اشتغال مردم به کسب و کار، خدا را زیاد یا کنید، که این کفاره گناهان و موجب افزایش حسنات است و شما از غافلان محسوب نمی شوید. ( 8) این بدان جهت است که محیط بازار و داد و ستد و سود بدن و منافع مادی، انسان را از یاد خدا غافل می کند.

همه ی این موارد، نشان دهنده ی عرصه های گوناگون کارسازی و تاثیر یاد خداست.

غفلت از یاد خدا و فراموش کردن پروردگار نیز زندگی سختی را برای انسان رقم می زند و افراد غافل از خدا و معنویات، دچار بحران های روحی و مشکلات روانی می شوند.و این فرموده ی قرآن است:

{ و مَن اَعرِض عَن ذِکری فَانَّ لَهُ مَعیشَهً ضَنکا} ( 9 )
هرکس از یاد من روی گردان شود، همانا برای او زندگی سختی است.

پرتو یاد خدا گر دهد آرایش دل

بگذرد عمرتو در سایه ی آرامش دل
ثروت و مال نبخشد به دل، آرام و قرار
که از آن زاد، پریشانی و آلایش دل
هست تنها به خداوند قسم یادخدای
مایه ی راحت و آرامش و آسایش دل ( 10 )

[صبور]

پی نوشت ها:


1- { انا نحن نزلناالذکر} ( حجر.آیه ی 9).

2- غاشیه، آیه 21.
3- اعلی، آیه 9.
4- بحارالانوار، ج75، ص 126(فرهنگ جامع سخنان امام حسین علیه السلام، حدیث904.
5- غررالحکم، حدیث5171.
6- رعد،آیه28.
7- خصال،صدوق،ج2،ص 617.
8- همان ، ص 614،(میزان الحکمه، حدیث 6444).
9- طه،آیه 124.
10- محمد حسین بهجتی(شفق)، سرود سحر،ص 15.