تــرڪــیــب ســوره الــإنــشــقــاق

[دژدان]

besmellah7


تــرڪــیــب آیــات ســوره مــبــارڪــه الــإنــشــقــاق


..5.....

[دژدان]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ



إِذَا السَّمَاءُ انشَقَّتْ ﴿١﴾
_إِذَا← مفعول فیه

_السَّمَاءُ← فاعل و لفظاً مرفوع
[فعل محذوف یا در تقدیر]

_انشَقَّتْ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هی


وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿٢﴾
_وَ← واو عطف

_أَذِنَتْ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هی

_لِرَبِّ← جارومجرور متعلق به أَذِنَتْ

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_حُقَّتْ← فعل ماضی مجهول و نائب فاعل ضمیر مستتر هی


وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿٣﴾
_وَ← واو عطف

_إِذَا← مفعول فیه

_الْأَرْضُ← فاعل و لفظاً مرفوع
[فعل محذوف یا در تقدیر]

_مُدَّتْ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هی


وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ﴿٤﴾
_وَ← واو عطف

_أَلْقَتْ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هی

_مَا← مفعول و محلاً منصوب

_فِيهَا← جارومجرور متعلق به أَلْقَتْ

_وَ← واو عطف

_تَخَلَّتْ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هی


وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿٥﴾
_وَ← واو عطف

_أَذِنَتْ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هی

_لِرَبِّ← جارومجرور متعلق به أَذِنَتْ

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_حُقَّتْ← فعل ماضی مجهول و نائب فاعل ضمیر مستتر هی

[دژدان]

يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿٦﴾
_يَا+ أَيُّ+ هَا← حرف ندا+ منادا+ حرف تنبیه

_الْإِنسَانُ← بدل

_إِنَّ+ كَ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم إِنَّ و محلاً منصوب

_كَادِحٌ← خبر إِنَّ و لفظاً مرفوع

_إِلَىٰ رَبِّ← جارومجرور متعلق به كَادِحٌ

_كَ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_كَدْحًا← مفعول مطلق

_فَ← حرف عطف

_مُلَاقِي← معطوف به كَادِحٌ

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور


فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿٧﴾
_فَ← حرف استیناف

_أَمَّا← حرف شرط و تفصیل

_مَنْ← مبتدا و محلاً مرفوع

_أُوتِيَ← فعل ماضی مجهول و نائب فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_كِتَابَ+ هُ← مفعول و لفظاً منصوب+ مضاف الیه و محلاً مجرور

_بِيَمِينِ← جارومجرور متعلق به أُوتِيَ

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور


فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿٨﴾
_فَ← حرف

_سَوْفَ يُحَاسَبُ← فعل مستقبل مجهول و نائب فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله (سَوْفَ يُحَاسَبُ)← در محل رفع خبر مَن(آیه قبل)]

_حِسَابًا← مفعول مطلق

_يَسِيرًا← صفت حِسَابًا


وَيَنقَلِبُ إِلَىٰ أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿٩﴾
_وَ← واو عطف

_يَنقَلِبُ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

_إِلَىٰ أَهْلِ← جارومجرور متعلق به يَنقَلِبُ

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_مَسْرُورًا← حال و لفظاً منصوب


وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ ﴿١٠﴾
_وَ← حرف

_أَمَّا← حرف شرط و تفصیل

_مَنْ← مبتدا و محلاً مرفوع

_أُوتِيَ← فعل ماضی مجهول و نائب فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_كِتَابَ+ هُ← مفعول و لفظاً منصوب+ مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَرَاءَ← منصوب به نزع خافض

_ظَهْرِ+ هِ← مضاف الیه و لفظاً مجرور+ مضاف الیه و محلاً مجرور

[دژدان]

فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿١١﴾
_فَ← حرف

_سَوْفَ يَدْعُو← فعل مستقبل و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله (سَوْفَ يَدْعُو)← در محل رفع خبر مَن(آیه قبل)]

_ثُبُورًا← مفعول و لفظاً منصوب


وَيَصْلَىٰ سَعِيرًا ﴿١٢﴾
_وَ← واو عطف

_يَصْلَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

_سَعِيرًا← مفعول و لفظاً منصوب


إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿١٣﴾
_إِنَّ+ هُ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم إِنَّ و محلاً منصوب

_كَانَ← فعل ماضی ناقص و ضمیر مستتر هو, اسم کَانَ

_فِي أَهْلِ← جارومجرور متعلق به مَسْرُورًا

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_مَسْرُورًا← خبر کَانَ و لفظاً منصوب

[جمله (كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا)← در محل رفع خبر إِنَّ]


إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ ﴿١٤﴾
_إِنَّ+ هُ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم إِنَّ و محلاً منصوب

_ظَنَّ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه در محل رفع, خبر إِنَّ]

_أَن← أن مخفف از ثقیله_ اسم محذوف

_لَّن+ يَحُورَ← حرف نصب+ فعل مضارع منصوب و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه در محل رفع, خبر أن]


بَلَىٰ إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا ﴿١٥﴾
_بَلَىٰ← حرف جواب

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_رَبَّ+ هُ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب+ مضاف الیه و محلاً مجرور

_كَانَ← فعل ماضی ناقص و ضمیر مستتر هو اسم کَانَ

_بِهِ← جارومجرور متعلق به بَصِيرًا

_بَصِيرًا← خبر کَانَ و لفظاً منصوب

[جمله (كَانَ بِهِ بَصِيرًا)← در محل رفع خبر إِنَّ]

[دژدان]

فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿١٦﴾
_فَ← حرف استیناف

_لَا+ أُقْسِمُ← حرف زائد+ فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انا

_بِالشَّفَقِ← جارومجرور متعلق به أُقْسِمُ


وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ ﴿١٧﴾
_وَ← واو عطف

_اللَّيْلِ← معطوف به الشَّفَقِ

_وَ← واو عطف

_مَا← معطوف به اللَّيْلِ

_وَسَقَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]


وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ﴿١٨﴾
_وَ← واو عطف

_الْقَمَرِ← معطوف

_إِذَا← مفعول فیه

_اتَّسَقَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, در محل جر مضاف الیه]


لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ ﴿١٩﴾
_لَ+ تَرْكَبُنَّ← لام واقعه+ فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو+ نون تاکید ثقیله

_طَبَقًا← مفعول و لفظاً منصوب

_عَن طَبَقٍ← جارومجرور متعلق به محذوف←صفت طَبَقًا


فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿٢٠﴾
_فَ← حرف استیناف

_مَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_لَهُمْ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر

_لَا يُؤْمِنُونَ← فعل نفی و فاعل ضمیر بارز واو

[دژدان]

وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ۩﴿٢١﴾
_وَ← واو عطف

_إِذَا← مفعول فیه

_قُرِئَ← فعل ماضی مجهول

_عَلَيْهِمُ← جارومجرور متعلق به عَلَيْهِمُ

_الْقُرْآنُ← نائب فاعل و لفظاً مرفوع

[جمله (قُرِئَ الْقُرْآنُ)← در محل جر مضاف الیه]

_لَا يَسْجُدُونَ← فعل نفی و فاعل ضمیر بارز واو


بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُكَذِّبُونَ ﴿٢٢﴾
_بَلِ← حرف اضراب

_الَّذِينَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_كَفَرُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_يُكَذِّبُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل رفع, خبر الَّذِينَ]


وَاللَّـهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ﴿٢٣﴾
_وَ← واو عطف

_اللَّـهُ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_أَعْلَمُ← خبر و لفظاً مرفوع

_بِمَا← جارومجرور متعلق به أَعْلَمُ

_يُوعُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]


فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿٢٤﴾
_فَ← فاء فصیحه

_بَشِّرْ← فعل امر و فاعل ضمیر مستتر انت

_هُم← مفعول و محلاً منصوب

_بِعَذَابٍ← جارومجرور متعلق به بَشِّرْ

_أَلِيمٍ← صفت عَذَابٍ


إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿٢٥﴾
_إِلَّا← حرف استثنا

_الَّذِينَ← مستثنی

_آمَنُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

_وَ← واو عطف

_عَمِلُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

_الصَّالِحَاتِ← مفعول

_لَهُمْ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_أَجْرٌ← مبتدای موخر

_غَيْرُ← صفت

_مَمْنُونٍ← مضاف الیه و لفظاً مجرور