تــرڪــیــب آیــات ســوره مــبــارڪــه عــبــس

[دژدان]

besm20

تــرڪــیــب آیــات ســوره مــبــارڪــه عــبــس

[دژدان]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ



عَبَسَ وَتَوَلَّىٰ ﴿١﴾
_عَبَسَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_وَ← واو عطف

_تَوَلَّىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو


أَن جَاءَهُ الْأَعْمَىٰ ﴿٢﴾
_أَن← حرف نصب

_جَاءَ← فعل مضارع منصوب

_هُ← منصوب به نزع خافض

_الْأَعْمَىٰ← فاعل و تقدیراً مرفوع


وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّىٰ ﴿٣﴾
_وَ← واو عطف

_مَا← اسم استفهام, مبتدا و محلاً مرفوع

_يُدْرِي← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو← در محل رفع, خبر

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_لَعَلَّهُ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم

_يَزَّكَّىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو← خبر لَعَّلَ


أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ الذِّكْرَىٰ ﴿٤﴾
_أَوْ← حرف عطف

_يَذَّكَّرُ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

_فَ← حرف نصب

_تَنفَعَ← فعل مضارع منصوب

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_الذِّكْرَىٰ← فاعل و تقدیراً مرفوع


أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَىٰ ﴿٥﴾
_أَمَّا← حرف شرط و تفصیل

_مَنِ← مبتدا و محلاً مرفوع

_اسْتَغْنَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو
[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

[دژدان]

فَأَنتَ لَهُ تَصَدَّىٰ ﴿٦﴾
_فَ← فاء رابطه

_أَنتَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_لَهُ← جارومجرور متعلق به تَصَدَّىٰ

_تَصَدَّىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انت← در محل رفع خبر انتَ

_أَنتَ لَهُ تَصَدَّىٰ← در محل رفع خبر مَن(آیه ۵)


وَمَا عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّىٰ ﴿٧﴾
_وَ← واو حالیه

_مَا← حرف نفی

_عَلَيْكَ← جارومجرور← خبر مقدم

_أَلَّا يَزَّكَّىٰ← أَن+ لَا يَزَّكَّىٰ← حرف نصب و مصدری+ فعل نفی منصوب و فاعل ضمیر مستتر هو

_أَلَّا يَزَّكَّىٰ← مصدر موول← مبتدای موخر


وَأَمَّا مَن جَاءَكَ يَسْعَىٰ ﴿٨﴾
_وَ← واو عطف

_أَمَّا← حرف شرط تفصیل

_مَن← مبتدا و محلاً مرفوع

_جَاءَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو
[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_كَ← منصوب به نزع خافض

_يَسْعَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو
[جمله فعلیه, در محل نصب حال]


وَهُوَ يَخْشَىٰ ﴿٩﴾
_وَ← واو حالیه

_هُوَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_يَخْشَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو← در محل رفع خبر هُوَ

[جمله اسمیه, در محل نصب حال]


فَأَنتَ عَنْهُ تَلَهَّىٰ ﴿١٠﴾
_فَ← فاء رابطه

_أَنتَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_عَنْهُ← جارومجرور متعلق به تَلَهَّىٰ

_تَلَهَّىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انت← در محل رفع خبر انت

_أَنتَ عَنْهُ تَلَهَّىٰ← در محل رفع خبر مَن(آیه ۸)

[دژدان]

كَلَّا إِنَّهَا تَذْكِرَةٌ ﴿١١﴾
_كَلَّا← حرف ردع و زجر

_إِنَّهَا← حرف مشبهه بالفعل+ اسم

_تَذْكِرَةٌ← خبر اِنَّ و لفظاً مرفوع


فَمَن شَاءَ ذَكَرَهُ ﴿١٢﴾
_فَ← فاء استیناف

_مَن← اسم شرط, مبتدا و محلاً مرفوع

_شَاءَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو← فعل شرط

_ذَكَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو← جواب شرط, محلی از اعراب ندارد

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

[جمله اسمیه, جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_شَاءَ ذَكَرَهُ← خبر مَن


فِي صُحُفٍ مُّكَرَّمَةٍ ﴿١٣﴾
_فِي صُحُفٍ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← صفت تَذْكِرَةٌ

_مُّكَرَّمَةٍ← صفت صُحُفٍ


مَّرْفُوعَةٍ مُّطَهَّرَةٍ ﴿١٤﴾
_مَّرْفُوعَةٍ← صفت صُحُفٍ

_مُّطَهَّرَةٍ← صفت صُحُفٍ


بِأَيْدِي سَفَرَةٍ ﴿١٥﴾
_بِأَيْدِي← جارومجرور+ متعلق محذوفش← صفت صُحُفٍ

_سَفَرَةٍ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

[دژدان]

كِرَامٍ بَرَرَةٍ ﴿١٦﴾
_كِرَامٍ← صفت

_بَرَرَةٍ← صفت


قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَهُ ﴿١٧﴾
_قُتِلَ← فعل ماضی مجهول

_الْإِنسَانُ← نائب فاعل و لفظاً مرفوع

[جمله فعلیه, استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_مَا← مبتدا و لفظاً مرفوع

_أَكْفَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو← در محل رفع خبر مَا

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

[جمله اسمیه, استیناف و محلی از اعراب ندارد]


مِنْ أَيِّ شَيْءٍ خَلَقَهُ ﴿١٨﴾
_مِنْ أَيِّ← جارومجرور متعلق به خَلَقَ

_شَيْءٍ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

_خَلَقَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

[جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد]


مِن نُّطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ ﴿١٩﴾
_مِن نُّطْفَةٍ← جارومجرور متعلق به خَلَقَ

_خَلَقَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_فَ← حرف عطف

_قَدَّرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب


ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ ﴿٢٠﴾
_ثُمَّ← حرف عطف

_السَّبِيلَ← مفعول و لفظاً منصوب
[فعل و فاعل محذوف]

_يَسَّرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

[دژدان]

ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ ﴿٢١﴾
_ثُمَّ← حرف عطف

_أَمَاتَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_فَ← حرف عطف

_أَقْبَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب


ثُمَّ إِذَا شَاءَ أَنشَرَهُ ﴿٢٢﴾
_ثُمَّ← حرف عطف

_إِذَا← مفعول فیه

_شَاءَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, در محل جر مضاف الیه]

_أَنشَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب


كَلَّا لَمَّا يَقْضِ مَا أَمَرَهُ ﴿٢٣﴾
_كَلَّا← حرف ردع و زجر

_لَمَّا← حرف جزم

_يَقْضِ← فعل مضارع مجزوم

_مَا← مفعول و محلاً منصوب

_أَمَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول و محلاً منصوب


فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَىٰ طَعَامِهِ ﴿٢٤﴾
_فَ← فاء استیناف

_لْيَنظُرِ← فعل امر

_الْإِنسَانُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_إِلَىٰ طَعَامِ← جارومجرور متعلق به لْيَنظُرِ

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور

[جمله فعلیه, استیناف و محلی از اعراب ندارد]


أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاءَ صَبًّا ﴿٢٥﴾
_أَنَّا← حرف مشبهه بالفعل+ اسم

_صَبَبْنَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز نا← در محل رفع خبر اَنَّ

_الْمَاءَ← مفعول و لفظاً منصوب

_صَبًّا← مفعول مطلق

[دژدان]

ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا ﴿٢٦﴾
_ثُمَّ←حرف عطف

_شَقَقْنَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز نا

_الْأَرْضَ← مفعول و لفظاً منصوب

_شَقًّا← مفعول مطلق


فَأَنبَتْنَا فِيهَا حَبًّا ﴿٢٧﴾
_فَ← حرف عطف

_أَنبَتْنَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز نا

_فِيهَا← جارومجرور متعلق به أَنبَتْنَا

_حَبًّا← مفعول و لفظاً منصوب


وَعِنَبًا وَقَضْبًا ﴿٢٨﴾
_وَعِنَبًا← واو عطف, معطوف

_وَقَضْبًا← واو عطف, معطوف



وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا ﴿٢٩﴾
_وَزَيْتُونًا← واو عطف, معطوف

_وَنَخلاً← واو عطف, معطوف


وَحَدَائِقَ غُلْبًا ﴿٣٠﴾
_وَحَدَائِقَ← واو عطف, معطوف

_غُلْبًا← صفت حَدَائِقَ

[دژدان]

وَفَاكِهَةً وَأَبًّا ﴿٣١﴾
_وَ فَاكِهَةً← واو عطف, معطوف

_وَأَبًّا← واو عطف, معطوف


مَّتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿٣٢﴾
_مَّتَاعًا← مفعول له

_لَّكُمْ← جارومجرور متعلق به مَّتَاعًا

_وَ← واو عطف

_لِأَنْعَامِ← جارومجرور متعلق به مَّتَاعًا

_كُمْ← مضاف الیه و محلاً مجرور


فَإِذَا جَاءَتِ الصَّاخَّةُ ﴿٣٣﴾
_فَ← فاء استیناف

_إِذَا← مفعول فیه

_جَاءَتِ← فعل ماضی

_الصَّاخَّةُ← فاعل و لفظاً مرفوع

[جمله فعلیه, در محل جر مضاف الیه]


يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ ﴿٣٤﴾
_يَوْمَ← مفعول فیه

_يَفِرُّ← فعل مضارع

_الْمَرْءُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_مِنْ أَخِي← جارومجرور متعلق به يَفِرُّ

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور


وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ ﴿٣٥﴾
_وَأُمِّهِ← واو عطف, معطوف, مضاف الیه

_وَأَبِيهِ← واو عطف, معطوف, مضاف الیه

[دژدان]

وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ ﴿٣٦﴾
_وَصَاحِبَتِهِ← واو عطف, معطوف, مضاف الیه

_وَبَنِيهِ← واو عطف, معطوف, مضاف الیه


لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ ﴿٣٧﴾
_لِكُلِّ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_امْرِئٍ← مضاف الیه

_مِّنْهُمْ← جارومجرور و متعلق محذوفش← صفت امْرِئٍ

_يَوْمَئِذٍ← مفعول فیه

_شَأْنٌ← مبتدای موخر

_يُغْنِي← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

_هِ← مفعول و محلاً منصوب


وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُّسْفِرَةٌ ﴿٣٨﴾
_وُجُوهٌ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_يَوْمَئِذٍ← مفعول فیه

_مُّسْفِرَةٌ← خبر و لفظاً مرفوع


ضَاحِكَةٌ مُّسْتَبْشِرَةٌ ﴿٣٩﴾
_ضَاحِكَةٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_مُّسْتَبْشِرَةٌ← خبر و لفظاً مرفوع


وَوُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْهَا غَبَرَةٌ ﴿٤٠﴾
_وَ← واو عطف

_وُجُوهٌ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_يَوْمَئِذٍ← مفعول فیه

_عَلَيْهَا← جارومجرور و متعلق محذوفش← خبر مقدم

_غَبَرَةٌ← مبتدای موخر

_عَلَيْهَا غَبَرَةٌ← جمله اسمیه, در محل رفع خبر وُجُوه


تَرْهَقُهَا قَتَرَةٌ ﴿٤١﴾
_تَرْهَقُ← فعل مضارع

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

_قَتَرَةٌ← فاعل و لفظاً مرفوع


أُولَـٰئِكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ ﴿٤٢﴾
_أُولَـٰئِكَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_هُمُ← ضمیر فصل

_الْكَفَرَةُ← خبر و لفظاً مرفوع

_الْفَجَرَةُ← خبر و لفظاً مرفوع