تــرڪــیــب ســوره مــبــارڪــه النــازعــات

[دژدان]

besmellah17


تــرڪــیــب آیــات ســوره مــبــارڪــه النــازعــات

..5.....

[دژدان]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ





وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا ﴿١﴾

_وَ← واو قسم

_النَّازِعَاتِ← مقسم به مجرور← جارومجرور متعلق به فعل محذوف

_غَرْقًا← حال و لفظاً منصوب


وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا ﴿٢﴾

←معطوف به آیه ۱


وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا ﴿٣﴾

←معطوف به آیه ۱


فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا ﴿٤﴾

←معطوف به آیه ۱


فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا ﴿٥﴾

_فَ← حرف عطف

_الْمُدَبِّرَاتِ← معطوف

_أَمْرًا← مفعول و لفظاً منصوب


يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ ﴿٦﴾

_يَوْمَ←ظرف زمان, مفعول فیه

_تَرْجُفُ←فعل مضارع

_الرَّاجِفَةُ← فاعل و لفظاً مرفوع


تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ ﴿٧﴾

_تَتْبَعُ← فعل مضارع

_هَا← مفعول و لفظاً منصوب

_الرَّادِفَةُ← فاعل و لفظاً مرفوع


قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ ﴿٨﴾

_قُلُوبٌ← مبتدا و لفظا مرفوع

_يَوْمَئِذٍ← ظرف, مفعول فیه

_وَاجِفَةٌ← صفت قُلُوبٌ


أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ﴿٩﴾

_أَبْصَارُ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_خَاشِعَةٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ← جمله در محل رفع خبر قُلُوبٌ

[دژدان]

يَقُولُونَ أَإِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحَافِرَةِ ﴿١٠﴾
_يَقُولُونَ←فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

_أَ← همزه استفهام

_إِنَّا← حرف مشبهه بالفعل+ اسم

_لَمَرْدُودُونَ← لام مزحلقه+ خبر انَّ

_فِي الْحَافِرَةِ← جارومجرور متعلق به مَرْدُودُونَ

[جمله در محل نصب, مقول القول]


أَإِذَا كُنَّا عِظَامًا نَّخِرَةً ﴿١١﴾
_أَ←همزه استفهام

_إِذَا←ظرف, مفعول فیه

_كُنَّا← فعل ماضی ناقص و ضمیر نا اسم کان

_عِظَامًا← خیر کان و لفظاً منصوب

_نَّخِرَةً← صفت

[جمله در محل جر, مضاف الیه]


قَالُوا تِلْكَ إِذًا كَرَّةٌ خَاسِرَةٌ ﴿١٢﴾
_قَالُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

_تِلْكَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_إِذًا← حرف جزاء و جواب

_كَرَّةٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_خَاسِرَةٌ← صفت

[جمله در محل نصب مقول القول]


فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ ﴿١٣﴾

_فَ← فاء استیناف

_إِنَّمَا← حرف کافه و مکفوف

_هِيَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_زَجْرَةٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_وَاحِدَةٌ← صفت


فَإِذَا هُم بِالسَّاهِرَةِ ﴿١٤﴾
_فَ← حرف عطف

_إِذَا← فجائیه, مفاجات

_هُم← مبتدا و محلاً مرفوع

_بِالسَّاهِرَةِ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر


هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَىٰ ﴿١٥﴾
_هَلْ← حرف استفهام

_أَتَا← فعل ماضی

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_حَدِيثُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_مُوسَىٰ← مضاف الیه و تقدیراً مجرور

[جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد]


إِذْ نَادَاهُ رَبُّهُ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى ﴿١٦﴾
_إِذْ← ظرف زمان, مفعول فیه

_نَادَا← فعل ماضی

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_رَبُّ← فاعل و لفظاً مرفوع

_هُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

[جمله در محل جر, مضاف الیه]

_بِالْوَادِ← جارومجرور به محذوف

_الْمُقَدَّسِ← صفت

_طُوًى← بدل از الْوَادِ


اذْهَبْ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَىٰ ﴿١٧﴾
_اذْهَبْ← فعل امر و فاعل ضمیر مستتر انتَ

_إِلَىٰ فِرْعَوْنَ← جارومجرور متعلق به اذْهَبْ

_إِنَّهُ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم اِنَّ

_طَغَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو← جمله در محل رفع, خبر اِنَّ


فَقُلْ هَل لَّكَ إِلَىٰ أَن تَزَكَّىٰ ﴿١٨﴾
_فَ← حرف عطف

_قُلْ← فعل امر و فاعل ضمیر مستتر انتَ

_هَل← حرف استفهام

_لَّكَ← جارومجرور

_إِلَىٰ← حرف جر

_أَن← حرف نصب

_تَزَكَّىٰ← فعل مضارع منصوب و فاعل ضمیر مستتر انت

[دژدان]

وَأَهْدِيَكَ إِلَىٰ رَبِّكَ فَتَخْشَىٰ ﴿١٩﴾
_وَ← واو عطف

_أَهْدِيَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انا

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_إِلَىٰ رَبِّ← جارومجرور متعلق به أَهْدِيَ

_كَ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_فَ← حرف

_تَخْشَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انت



فَأَرَاهُ الْآيَةَ الْكُبْرَىٰ ﴿٢٠﴾
_فَ← حرف عطف

_أَرَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هُ← مفعول1 و محلاً منصوب

_الْآيَةَ← مفعول2 و لفظاً منصوب

_الْكُبْرَىٰ← صفت


فَكَذَّبَ وَعَصَىٰ ﴿٢١﴾
_فَ← حرف عطف

_كَذَّبَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_وَ← واو عطف

_عَصَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو


ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعَىٰ ﴿٢٢﴾
_ثُمَّ← حرف عطف

_أَدْبَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_يَسْعَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله در محل نصب حال]


فَحَشَرَ فَنَادَىٰ ﴿٢٣﴾
_فَ← حرف عطف

_حَشَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_فَ← حرف عطف

_نَادَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو


فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَىٰ ﴿٢٤﴾
_فَ← حرف عطف

_قَالَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_أَنَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_رَبُّ← خبر و لفظاً مرفوع

_كُمُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_الْأَعْلَىٰ← صفت

[جمله در محل نصب مقول القول]


فَأَخَذَهُ اللَّـهُ نَكَالَ الْآخِرَةِ وَالْأُولَىٰ ﴿٢٥﴾
_فَ← حرف عطف

_أَخَذَ← فعل ماضی

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_اللَّـهُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_نَكَالَ← مفعول مطلق

_الْآخِرَةِ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

_وَ← حرف عطف

_الْأُولَىٰ← معطوف

[دژدان]

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِّمَن يَخْشَىٰ ﴿٢٦﴾
_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_فِي ذَٰلِكَ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم اِنَّ

_لَعِبْرَةً← لام مزحلقه+ اسم موخر اِنَّ

[جمله اسمیه, استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_لِّمَن← جارومجرور+ متعلق محذوفش← صفت عِبْرَةً

_يَخْشَىٰ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]


أَأَنتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاءُ ۚ بَنَاهَا ﴿٢٧﴾
_أَ← همزه استفهام

_أَنتُمْ← مبتدا و محلاً مرفوع

_أَشَدُّ← خبر و لفظاً مرفوع

[جمله اسمیه, استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_خَلْقًا← تمییز و لفظاً منصوب

_أَمِ← حرف عطف

_السَّمَاءُ← مبتدا و لفظاً مرفوع
_خبر← محذوف

[جمله اسمیه معطوف به جمله اسمیه قبل]

_بَنَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[جمله فعیله در محل نصب حال]


رَفَعَ سَمْكَهَا فَسَوَّاهَا ﴿٢٨﴾
_رَفَعَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_سَمْكَ← مفعول و لفظاً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_فَ← حرف عطف

_سَوَّا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب


وَأَغْطَشَ لَيْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا ﴿٢٩﴾
_وَ← واو عطف

_أَغْطَشَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_لَيْلَ← مفعول و لفظاً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_أَخْرَجَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_ضُحَا← مفعول و تقدیراً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور


وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَٰلِكَ دَحَاهَا ﴿٣٠﴾
_وَ← واو استیناف

_الْأَرْضَ← مفعول و لفظاً منصوب
[فعل و فاعل محذوف]

_بَعْدَ← ظرف, مفعول فیه

_ذَٰلِكَ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_دَحَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب


أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءَهَا وَمَرْعَاهَا ﴿٣١﴾
_أَخْرَجَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_مِنْهَا← جارومجرور متعلق به أَخْرَجَ

_مَاءَ← مفعول و لفظاً منصوب

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_مَرْعَا← معطوف

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور


وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا ﴿٣٢﴾
_وَ← واو عطف

_الْجِبَالَ← مفعول و لفظاً منصوب
[فعل و فاعل محذوف]

_أَرْسَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[دژدان]

مَتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿٣٣﴾
_مَتَاعًا← مفعول له

_لَّكُمْ← جارومجرور متعلق به اَرسا(آیه قبل)

_وَ← واو عطف

_لِأَنْعَامِ← جارومجرور معطوف به لَکُم

_كُمْ← مضاف الیه و محلاً مجرور



فَإِذَا جَاءَتِ الطَّامَّةُ الْكُبْرَىٰ ﴿٣٤﴾
_فَ← فاء استیناف

_إِذَا← ظرف, مفعول فیه

_جَاءَتِ← فعل ماضی

_الطَّامَّةُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_الْكُبْرَىٰ← صفت الطَّامَّةُ

[جمله فعلیه در محل جر مضاف الیه]


يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الْإِنسَانُ مَا سَعَىٰ ﴿٣٥﴾
_يَوْمَ← ظرف, مفعول فیه

_يَتَذَكَّرُ← فعل مضارع

_الْإِنسَانُ← فاعل و لفظاً مرفوع

[جمله در محل جر, مضاف الیه]

_مَا← مفعول و محلاً منصوب

_سَعَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]


وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِمَن يَرَىٰ ﴿٣٦﴾
_وَ← واو عطف

_بُرِّزَتِ← فعل ماضی

_الْجَحِيمُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_لِمَن← جارومجرور متعلق به بُرِّزَتِ

_يَرَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]




فَأَمَّا مَن طَغَىٰ ﴿٣٧﴾
_فَ← فاء استیناف

_أَمَّا← حرف شرط و تفصیل

_مَن← مبتدا و محلاً مرفوع

_طَغَىٰ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]


وَآثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿٣٨﴾
_وَ← واو عطف

_آثَرَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_الْحَيَاةَ← مفعول و لفظاً منصوب

_الدُّنْيَا← صفت الْحَيَاةَ


فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَىٰ ﴿٣٩﴾
_فَ← حرف

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_الْجَحِيمَ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب

_هِيَ← ضمیر فصل

_الْمَأْوَىٰ← خبر إِنَّ

_إِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَىٰ← خبر مَن(آیه قبل)


وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَىٰ ﴿٤٠﴾
_وَ← واو عطف

_أَمَّا← حرف شرط غیر جازم

_مَنْ← مبتدا و محلاً مرفوع

_خَافَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_مَقَامَ← مفعول و لفظاً منصوب

_رَبِّ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

_هِ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_وَ← واو عطف

_نَهَى← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_النَّفْسَ← مفعول و لفظاً منصوب

_عَنِ الْهَوَىٰ← جارومجرور متعلق به نَهَى

[دژدان]

فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَىٰ ﴿٤١﴾
_فَ← حرف

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_الْجَنَّةَ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب

_هِيَ← ضمیر فصل

_الْمَأْوَىٰ← خبر إِنَّ و تقدیراً مرفوع

_إِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَىٰ← جمله در محل رفع خبر مَن(آیه قبل)


يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا ﴿٤٢﴾
_يَسْأَلُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_عَنِ السَّاعَةِ← جارومجرور متعلق به يَسْأَلُونَ

_أَيَّانَ← اسم استفهام, در محل نصب: ظرف+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_مُرْسَا← مبتدای موخر

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور


فِيمَ أَنتَ مِن ذِكْرَاهَا ﴿٤٣﴾
_فِيمَ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_أَنتَ← مبتدای موخر

_مِن ذِكْرَا← جارومجرور متعلق به خبر

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور




إِلَىٰ رَبِّكَ مُنتَهَاهَا ﴿٤٤﴾
_إِلَىٰ رَبِّ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم

_كَ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_مُنتَهَا← مبتدای موخر

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور


إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرُ مَن يَخْشَاهَا ﴿٤٥﴾
_إِنَّمَا← حرف کافه و مکفوف

_أَنتَ← مبتدا و محلاً مرفوع

_مُنذِرُ← خبر و لفظاً مرفوع

[جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد]

_مَن← مضاف الیه و محلاً مجرور

_يَخْشَا← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]


كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَهَا لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحَاهَا﴿٤٦﴾
_كَأَنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_هُمْ← در محل نصب اسم كَأَنَّ

_يَوْمَ← ظرف, مفعول فیه

_يَرَوْنَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

_هَا← مفعول و محلاً منصوب

[جمله در محل جر, مضاف الیه]

_لَمْ يَلْبَثُوا← فعل جحد و فاعل ضمیر بارز واو← خبر كَأَنَّ

_إِلَّا← حرف حصر

_عَشِيَّةً← ظرف, مفعول فیه

_أَوْ← حرف عطف

_ضُحَا← معطوف به عَشِيَّةً

_هَا← مضاف الیه و محلاً مجرور