شناسایی اقسام حال در سوره ی بقره

[گل مريم]

besm9


بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ
الم ﴿١﴾ ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَ‌يْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ ﴿٢﴾ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَ‌زَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ ﴿٣﴾ وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَبِالْآخِرَ‌ةِ هُمْ يُوقِنُونَ ﴿٤﴾ أُولَـٰئِكَ عَلَىٰ هُدًى مِّن رَّ‌بِّهِمْ ۖ وَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿٥﴾




با نام خدا شروع می کنیم شنایی اقسام حال رو در آیات سوره ی بقره.
این تاپیک إن شاءالله حاصل کار گل مریم و دیگر دوستانیست که در جمع آوری اقسام حال در آیات نورانی قرآن همکاری می کنند.
لطفا در صورت کپی از مطالب حتما با ذکر منبع(شهر نورانی قرآن) اقدام فرمایید. اجرتون با صاحب قرآن إن شاءالله


لَا رَ‌يْبَ ۛ فِيهِ ۛ جمله ی حالیه هست. علت آن معرفه ...ا..4... نقش شبه جمله یا جمله mosavi حال


هُدًى حال از ضمیر فیه یعنی لَا رَ‌يْبَ ۛ فِيهِ هادیاً

[گل مريم]

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّـهِ وَبِالْيَوْمِ الْآخِرِ‌ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ ﴿٨﴾

واو حالیه علت سر جمله ی اسمیه اومده. و ما هم بمؤمنین توضیحی هست برای جمله ی قبل واو

مَا هُم بِمُؤْمِنِينَ جمله ی اسمیه در محل نصب حال


...1gol.......1gol.......1gol....

يُخَادِعُونَ اللَّـهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُ‌ونَ ﴿٩﴾

جمله ی يُخَادِعُونَ در محل نصب حال از فاعل یقول یا از ضمیری که در مؤمنین پوشیده هست. یعنی در حالی که ایشان نیرنگ میزنند خدا را...

واو حالیه

مَا يَخْدَعُونَ در محل نصب حال از فاعل یخادعون

واو حالیه

مَا يَشْعُرُ‌ونَ در محل نصب حال از فاعل یخادعون

...1gol.......1gol.......1gol.......1gol....

[گل مريم]

تا ایه ۱۵ حال نداریم

ایه ۱۵

جمله ی یعمهون در محل نصب حال است به علت ضمیر نصب در یمدهم

یعنی مهلت میدهد ایشان را.
در چه حالی
در حالیکه سرگردان بمانند


ایه ۱۷

جمله ی لایبصرون در محل نصب حال به خاطر ضمیر نصب در ترکهم

ترک میکند ایشان را
در چه حالی
در حالیکه نمی بینند.

[گل مريم]

آیه ۱۹

جمله ی فیه ظلمات در محل نصب حال برای این که قبل آن معرفه اومده السماء

[گل مريم]

-4-9-

الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْ‌ضَ فِرَ‌اشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَ‌جَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَ‌اتِ رِ‌زْقًا لَّكُمْ ۖ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّـهِ أَندَادًا وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٢٢﴾

فراشاً حال مفرد و منصوب
بناءً حال مفرد و منصوب

واو حالیه
جمله ی انتم تعلمون در محل نصب حال


فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا وَلَن تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ‌ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَ‌ةُ ۖ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِ‌ينَ ﴿٢٤﴾

جمله ی اعدت حال هست به سبب معرفه بودن الحجارة

[گل مريم]

http://www.shahrequran.ir/images/smilies/m1%20%285%29.gifوَبَشِّرِ‌ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِ‌ي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ‌ ۖ كُلَّمَا رُ‌زِقُوا مِنْهَا مِن ثَمَرَ‌ةٍ رِّ‌زْقًا ۙ قَالُوا هَـٰذَا الَّذِي رُ‌زِقْنَا مِن قَبْلُ ۖ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا ۖ وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَ‌ةٌ ۖ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٢٥﴾


وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا
واو در این جمله یا حالیه هست یا اعتراضیه

متشابها حال مفرد و منصوب

جمله ی أُتُوا در محل نصب حال یا محلی برایش نیست اعتراضیه
جمله ی هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ در محل نصب حال از ضمیر در لهم

[گل مريم]

إِنَّ اللَّـهَ لَا يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِ‌بَ مَثَلًا مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا ۚ فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّ‌بِّهِمْ ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُ‌وا فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَ‌ادَ اللَّـهُ بِهَـٰذَا مَثَلًا ۘ يُضِلُّ بِهِ كَثِيرً‌ا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرً‌ا ۚ وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ ﴿٢٦﴾

مَثَلًا ۘ: تمیز برای اسم اشاره و منصوب یا حال

كَيْفَ تَكْفُرُ‌ونَ بِاللَّـهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْ‌جَعُونَ ﴿٢٨﴾

کیف: اسم استفهام مبنی در محل نصب حال از واو در تکفرون
واو حالیه
كُنتُمْ أَمْوَاتًا در محل نصب حال به تقدیر قد

[گل مريم]

besmellah11
إِنَّ اللَّـهَ لَا يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِ‌بَ مَثَلًا مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا ۚ فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّ‌بِّهِمْ ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُ‌وا فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَ‌ادَ اللَّـهُ بِهَـٰذَا مَثَلًا ۘ يُضِلُّ بِهِ كَثِيرً‌ا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرً‌ا ۚ وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ ﴿٢٦﴾

مَثَلًا در این جا نقش تمیز برای اسم اشاره هذا را دارد یا حال است یعنی درحالی که مثال زده شده

جمله ی يُضِلُّ بِهِ كَثِيرً‌ا در محل نصب صفت برای مثلا هست ولی
جایزه که باشه در محل نصب حال برای لفظ جلاله الله

[گل مريم]

besmellah11كَيْفَ تَكْفُرُ‌ونَ بِاللَّـهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْ‌جَعُونَ ﴿٢٨﴾

كَيْفَ اسم استفهام برای تعجب در محل نصب حال برای واو در تکفرون

وَ حالیه است . حالت فاعل رو در انجام فعل نشون میده. و جمله ی بعد واو توضیح بیشتری برای نشان دادن حالت فاعل در جمله ی قبل واو هست.

كُنتُمْ أَمْوَاتًا: جنله ی بعد واو حالیه در محل نصب حال است با تقدیر قد ( و قد كُنتُمْ أَمْوَاتًا )

یعنی در چه حالی کفر می ورزید به خدا و حال آن که شما بودید مردگانی.

[هندیانی]

-4-10-

هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿٢٩﴾
جَمِيعًا حال منصوب یعنی مجتمعین

وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ واو حالیه و جمله یهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ در محل نصب حال


وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿٣٠﴾

وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ: واو حالیه و جمله ی نُسَبِّحُ بِحَمْدِك در محل نصب حال

[هندیانی]

besmellah12
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ ﴿٣٤﴾

(قد) أَبَىٰ جمله در محل نصب حال، به تقدیر قد

وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ: واو حالیه یا اعتراضیه و جمله ی كَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ نیست محلی برایش چون اعتراضیه هست و یا در محل نصب حال به تقدیر (قد) كَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ


وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَـٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ ﴿٣٥﴾

رَغَدًا مفعول مطلق نایب از مصدر چون صفت است یعنی كُلَا مِنْهَا اکلاً رَغَدًا
یا مصدر در جایگاه حال و منصوب

[هندیانی]

besmellah12
فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖوَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَىٰ حِينٍ ﴿٣٦﴾

جمله ی بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ در محل نصب حال، یعنی فرود آیید در حالی که بعضی شما برای برخی دشمنی هستید.


قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا ۖ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُم مِّنِّي هُدًى فَمَن تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿٣٨﴾


جَمِيعًا حال منصوب یعنی مجتمعین

[هندیانی]

-4-10-

وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَـٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٣٩﴾


هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ جمله اسمیه است و قبل جمله ی اسمیه معرفه داریم و جمله در محل نصب حال از اصحاب یا از النار میشود


وَآمِنُوا بِمَا أَنزَلْتُ مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُمْ وَلَا تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ ۖ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا وَإِيَّايَ فَاتَّقُونِ ﴿٤١﴾


مُصَدِّقًا حال مفرد از ضمیر مفعول در أَنزَلْتُ

[هندیانی]

http://www.shahrequran.ir/images/smilies/m1%20(4).gif

وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٤٢﴾

وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ:
واو حالیه و جمله ی أَنتُمْ تَعْلَمُونَ
در محل نصب حال



أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿٤٤﴾


وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ: واو حالیه و جمله ی أَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ در محل نصب حال از فاعل تَنسَوْنَ

[هندیانی]

http://www.shahrequran.ir/images/smilies/m1%20(4).gif

وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ ﴿٤٥﴾

وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ: واو حالیه و جمله ی إِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ در محل نصب حال


وَإِذْ نَجَّيْنَاكُم مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ ۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَاءٌ مِّن رَّبِّكُمْ عَظِيمٌ ﴿٤٩﴾

جمله ی يَسُومُونَكُمْ در محل نصب حال از آل فرعون

جمله ی يُذَبِّحُونَ در محل نصب بدل از جمله ی يَسُومُونَكُمْ یا حال از فاعل يَسُومُونَكُمْ

[هندیانی]

besmellah11

وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ ﴿٥٠﴾

وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ:
واو حالیه و جمله ی
أَنتُمْ تَنظُرُونَ
در محل نصب حال



وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَىٰ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ ﴿٥١﴾


وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ:
واو حالیه و جمله ی
أَنتُمْ ظَالِمُونَ
در محل نصب حال

[هندیانی]

besmellah11
ثُمَّ عَفَوْنَا عَنكُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿٥٢﴾

جمله ی لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ جمله ی تعلیلیه است، یعنی سپس در گذشتیم از شما از بعد آن به این علت که شاید شکرگزار شوید
یا میتواند در محل نصب حال از ضمیر در عَنكُم نیز باشد. یعنی سپس در گذشتیم از شما از بعد آن در حالتی که شاید شکرگزار شوید


وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَن نُّؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّـهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ ﴿٥٥﴾


جَهْرَةً: مصدر در موضع حال از لفظ جلاله یعنی می بینی خدا را آشکارا یا در حالی که آشکار است.( یا میتواند مفعول مطلق برای فعل محذوف باشد، یعنی جهرتم القول جهرةً)

وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ واو حالیه و جمله ی أَنتُمْ تَنظُرُونَ در محل نصب حال

[هندیانی]

اعوذ باللّه من الشّیطان الرّجیم

وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَـٰذِهِ الْقَرْ‌يَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَّغْفِرْ‌ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ ۚ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ ﴿٥٨﴾

رَغَدًا مفعول مطلق نایب از مصدر چون صفت است یعنی كُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ اکلاً رَغَدًا
یا مصدر در جایگاه حال و منصوب و به معنی گوارا


وَإِذِ اسْتَسْقَىٰ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِ‌ب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ‌ ۖ فَانفَجَرَ‌تْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَ‌ةَ عَيْنًا ۖ قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَ‌بَهُمْ ۖ كُلُوا وَاشْرَ‌بُوا مِن رِّ‌زْقِ اللَّـهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْ‌ضِ مُفْسِدِينَ ﴿٦٠﴾

قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَ‌بَهُمْ ۖ نیست محلی برایش از اعراب، جمله ی استینافیه
یا در محل نصب حال از (اثْنَتَا عَشْرَ‌ةَ عَيْنًا ۖ)

مُفْسِدِينَ حال مؤکدة منصوب و علامت نصب یاء

[هندیانی]

besmellah11

وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿٦٣﴾


وَ ( قد) رَفَعْنَا

واو حالیه به تقدیر قد رَفَعْنَا جمله ی حالیه در محل نصب


قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَّا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لَّا شِيَةَ فِيهَا ۚ قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ۚ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ ﴿٧١﴾

وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ واو حالیه مَا كَادُوا يَفْعَلُونَ جمله ی حالیه در محل نصب