درس بیست و چهار تکمیلی(سوره بقره آیه 65 تا ...)

[هندیانی]

besm8




سلام قرآن دوستان عزیز


وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَ‌دَةً خَاسِئِينَ ﴿٦٥﴾

و هر آینه به تحقیق شناخته اید کسانی را که تجاوز کردند از میان شما در روز شنبه. پس گفتیم برای ایشان باشید بوزینگانی رانده شده.


«ميثاق»از «وثوق» گرفته شده، و به‏ معناى «پيمان استوار» است.
«طور» در لغت به‏ معناى «كوه» است، و در اصطلاح به كوه خاصّى گفته شده كه موسى (ع) براى راز و نياز با خدا به آنجا مى‏ رفت.
«تولّيتم»: روى گردانديد.
«علمتم»: دانستيد.
«اعتدوا»: تجاوز كردند.
«السّبت» در لغت به ‏معناى شنبه، و در اصطلاح به ‏معناى «دست كشيدن از كار» است؛ و چون يهوديان در روز شنبه دست از كار مى‏ كشيدند، اين روز بعنوان روز تعطيل عمومى يهود شناخته شد.
برخى نيز گفته‏ اند: «سبت» به ‏معناى «آسايش و راحتى» است؛ مانند: «وجعلنا نومكم سباتاً» و يا «والنّوم سباتاً». و از آنجا كه يهود در روز شنبه به آرامش و آسايش مى ‏پرداختند، اين روز را به اين نام خواندند.
«قردة» جمع «قرد» به‏ معناى «بوزينه» است‏
«خاسئين» جمع «خاسئى» به‏ معناى «رانده‏ شده» است. (مجمع البیان)

[هندیانی]

وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَ‌دَةً خَاسِئِينَ ﴿٦٥﴾

در این آیه واو عاطفه هست و قد حرف تحقیق
علمتم در این آینه به معنای عرفتم هست.
الذین اسم موصول و اعتدوا صله و ضمیر واو عاید آن.
یعنی آن کسانی که تجاوز کردند آن کسان. اینجا اسم موصول برای عاقل هست و ضمیر عاید هم باید عاقل باشد تا به اسم موصول برگردد.
من حرف جر و به معنای من بعضیه هست.
منکم جارو مجرور متعلِّق به محذوف حال از فاعل اعتدوا
فی السبت جارو مجرور متعلِّق به اعتدوا. در اینجا مضاف محذوفه یعنی فی یوم السبت
فاء عاطفه
و لهم جارو مجرور متعلِّق به قلنا
کونوا فعل امر ، واو اسم کان، قردة خبر کان و خاسئین هم صفت برای قردة که هر دو منصوبند.

در این آیه 3 جمله ی فعلیه وجود دارد که
قد علمتم که فاعل آن تم و مفعول آن الذین در محل نصب

اعتدوا که فاعل آن واو

قلنا که فاعل آن نا و مفعول آن کونوا قردة در محل نصب

و یک جمله اسمیه
کونوا قردة که واو اسم کان، قردة خبر کان



نکته ی دیگری در این آیه به ذهنم نیرسد. اگر یافتید لطفا بنویسید.

[هندیانی]

فَجَعَلْنَاهَا نَكَالًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ ﴿٦٦﴾
پس قرار دادیم آن را عبرتی برای پیش رویشان(امت های معاصر) و پشت سرشان(نسل های آینده) و پندی برای پرهیزکاران.


«نكال»: كيفر، هشدار، ترسانيدن.
«موعظة»: پند و اندرز.

در تفسير اين فراز از آيه شريفه، نظرهايى ارائه شده است؛ ازجمله:

1. از ابن عبّاس نقل كرده ‏اند كه: منظور از «مابين يديها»، امّتهاى معاصر آنان، و مقصود از «ماخلفها»، نسلهاى پس از آنان است.

اين ديدگاه با روايتى كه از دو امام نور - حضرت باقر (ع) و حضرت صادق(ع) - رسيده، هماهنگ است. با اين بيان، واژه «ما» كه بيشتر درمورد موجودات فاقد شعور و خرد بكار م ى‏رود، در اينجا به‏ مفهوم «من» كه براى موجودات صاحب خرد و شعور بكار مى‏ رود، آمده است، درنتيجه، تفسير آيه بدينصورت مى‏ شود: «ما اين كيفر سخت را تا روز رستاخيز، عبرتى درس ‏آموز براى همه امّتها قرار داديم تا آنان از ارتكاب اينگونه فريب كاريها و گناهان بپرهيزند.

2. در روايت ديگرى از ابن عبّاس آورده ‏اند كه: منظور از «لمابين يديها»، گناهان و لغزشهايى است كه پيش از صيد ماهى به‏ دست آنان انجام مى‏ شد. با اين تفسير، «لام» به ‏مفهوم سببيّت آمده است. و مقصود از «ماخلفها»، گناهان پس از صيد ماهى و شكستن مقررّات روز شنبه است.

3. ديدگاه سوّم به‏ نقل از روايتى ديگر از ابن عبّاس حاكى است كه: منظور از «لمابين يديها»، روستاهايى است كه در جلو آن قريه بودند؛ و مقصود از «ماخلفها»، قريه‏ هايى است كه در پشت آن قرار داشتند.

4. و آخرين ديدگاه اينكه: منظور از «لمابين يديها»، گناهان گذشته است؛ و مقصود از «ماخلفها»، لغزشهايى است كه باعث نابودى آنان شد.(مجمع البیان)

[هندیانی]

فَجَعَلْنَاهَا نَكَالًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ ﴿٦٦﴾

در این آیه فاء استیناف و نکالا اسم معرفه
لما جارو مجرور متعلِّق به نکالا که شبه فعل است.
ما اسم موصول و صله ی ما محذوفه و متعلَّق برای بین ظرف مکان هست.

یدیها: یدی مضاف الیه و مثنی هست و در اصل بوده یدو که حرف واو آن حذف شده و در مثنی هم یدین که نون آن بخاطر اضافه شدن به ها حذف شده. یعنی بوده یدین ها

واو عطف و ما موصول معطوف به ما اول
خلف منصوب و ظرف مکان متعلِّق به صله ی محذوف ما؛ ها ضمیر مضاف الیه
موعظه معطوف به واو بر نکالا که مثل اون منصوبه ( مصدر میمیست از وعظ)
للمتقین جارو مجرور متعلِّق به موعظة که شبه جمله هست.
دراین آیه یک جمله ی فعلیه وجود دارد
جعلنا که ها مفعول اول و در محل نصب و نکالا مفعول به دوم و منصوب

[هندیانی]

وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّـهَ يَأْمُرُ‌كُمْ أَن تَذْبَحُوا بَقَرَ‌ةً ۖ قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ قَالَ أَعُوذُ بِاللَّـهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ ﴿٦٧﴾

و بیاد آور زمانی را که گفت موسی برای قومش: همانا خدا فرمان میدهد شما را این که ذبح کنید گاوی را.(کشتن گاوی را)
گفتند آیا ما را مسخره میگیری( به ریشخند میگیری) گفت(موسی): پناه میبرم خدا را این که باشم از نادانان.


«بقرة»: گاو مادّه.
هزواً»: به تمسخر و ريشخند گرفتن.
«اعوذ»: پناه مى ‏برم.(مجمع البیان)

در این جمله ببینیم چند جمله فعلیه وجود دارد و جند جمله ی اسمیه

درسته
هفت جمله ی فعلیه و دو جمله ی اسمیه

حالا تک تک بررسی میکنیم جمله ها رو.

قال فعل ماضی مبنی بر فتح، فاعل آن موسی اسم ظاهر و مفعول آن جمله ی إن الله یأمرکم.
یأمر: فعل مضارع مرفوع، فاعل آن هو مستتر و مفعول هم، ضمیر مخاطب کم.
تذبحوا: فعل مضارع مخاطب و منصوب علامت نصب حذف نون، فاعل آن واو، بقرة مفعول و منصوب.
تتخذ: فعل مضارع مرفوع فاعل آن انت مستتر وجوبی و مفعول آن دو تا هست. اول ضمیر نا و مفعول به دوم بقرة منصوب.
قال هم مثل بالا فقط مفعول آن جمله ی اتتخذنا هزوا میشود.
أعوذ هم، فعل مضارع مرفوع فاعل انا مستتر وجوبی.
چند تا شد
یبار دیگه می شمریم...
بله شد 6 جمله فعلیه

حالا جمله های اسمیه

إن الله یأمرکم که إن از حروف مشبهة بالفعل الله منصوب و اسم إن و یأمرکم جمله فعلیه خبر إن
أکون من الجاهلین دومین جمله ی اسمیه اکون فعل ناقصه و انا مستتر اسم اکون و من الجاهلین جارو مجرور متعلِّق به خبر إن

تذبحوا فعل مضارع منصوب به أن ناصبه هست که فعل مضارع رو منصوب میکند و در این صیغه علامت نصب حذف نون هست. خاصیت دیگر أن اینه که فعل رو میتونه مصدری کنه.
یعنی میتونیم ان تذبحو را کشتن معنا کنیم. کشتن گاوی
همینطور أن اکون که فعل ناقص منصوب هست به أن ناصبه و نصب آن فتحه ظاهر

أ تتخذ: همزه در این جمله همزه استفهام انکاری هست که در درس های گذشته توضیح داده شد.

[هندیانی]

خب دوستان خسته نباشید.
امروز کلاس کمی بیروح بود چون دوستان نبودند. اشکال نداره إن شاءالله هفته ی دیگر ...
با هم میخوانیم دعای سلامتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را.




allahomma6...doaa...allahomma7

[یاس سفید]

سلام استاد گرامی ایام عزاداری سلار شهیدان را به شما عزیز تسلیت عرض میکنم

درس 24 را از اول تاآخر خوندم ولی هیچ سوالی نبود که جوابگو باشیم

ببخشید که حاضر نبودم من اصولا شبها کار میکنم چون روزها درگیرم

از زحمات شما بسیار سپاسگزارم

[عزیزانی]

...2gol....

با سلام وعرض تسلیت ایام سوگواری سالار شهیدان ویاران ایشان

وسپاس وقدر دانی از آموزش بسیار مفید استاد هندیانی

-4-11-
..ya hossian...