بانوی سرخ
2014_10_02, 09:44 AM
http://img1.tebyan.net/big/1385/10/7732197121139363730282351901711274855.jpg
بدون شك سخنان معصومان و ائمه اطهار علیهم السلام هماره روشنگر معناى آیات نورانى قرآن كریم بوده است. در این مقاله برآنیم با مشعل فروزان بیانات حضرت امام باقرالعلوم علیه السلام آسمان معرفت را بشكافیم و چندگام به حقیقت نزدیك شویم.
زنگار دل‌ها
قرآن درباره مجرمان و گناهكاران جسور كه به بهانههاى واهى از اجابت دعوت الهى سر باز مىزنند، مىفرماید:"كلا بل ران على قلوبهم ما كانوا یكسبون"؛ چنین نیست كه آنها گمان مىكنند، بلكه كارهایشان همچون زنگارى بر دل‌هایشان نشسته است. (و از درك حقیقت محروم گشتهاند.) امام باقر علیه السلام در باره این آیه مىفرماید:
هیچ بنده مومنى نیست مگر آن كه در قلبش یك نقطه سفید (و نورانى) وجود دارد، پس آنگاه كه از وى گناهى سر زند، در میان آن نقطه سفید، نقطه سیاهى ایجاد مىگردد. پس اگر توبه كند، آن سیاهى رخت برمىبندد؛ و اگر در گناهان غوطهور گردد، بر سیاهى افزوده مىشود تا آن كه تمام سفیدى را مىپوشاند. وقتى سفیدى پوشانده شد، دارنده چنین دلى دیگر هرگز روى سعادت را نخواهد دید و این است معناى سخن خداوند كه مىفرماید: "كلا بل ران على قلوبهم ما كانوا یكسبون"
فروش دین به دنیا
در قرآن به آیاتى برمىخوریم كه یهود را به پیروى از قرآن فرا مىخواند، در یكى از این آیات مىخوانیم:«به آنچه نازل كردهام (قرآن) ایمان آورید كه تایید و تصدیق كننده كتابى است كه شما با آن سر و كار دارید (توارت) و نخستین كافر به آن نباشید و آیات مرا به بهاى ناچیزى نفروشید و تنها در برابر من تقوا پیشه سازید.» امام باقر علیه السلام در مورد شان نزول آیه فوق مىفرماید: براى حیىبن اخطب و كعب بن اشرف و گروهى دیگر از عالمان یهود، هر ساله مجلس میهمانى بسیار مجللى از طرف یهودیان ترتیب داده مىشد. این افراد راضى نبودند، با تصدیق و تایید قرآن، آن منافع را از دست بدهند. به همین جهت تورات را تحریف كرده، آیاتى از آن را، كه در زمینه اوصاف پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بود، به بهاى ناچیز (مجالس و یا پول‌هایى كه به جیب آنها سرازیر مىشد.) فروختند.
درس عبرت از انسان‌هاى مسخ شده
همان طور كه مىدانیم روحیه سركشى و نافرمانى از دستوراهاى الهى و علاقه شدید به مال دنیا از ویژگی‌هاى یهود بوده، آیاتى از قرآن بدانها اشاره كرده است، ماهیگیرى در شنبه یكى از مظاهر این علاقه است: خداوند به یهود فرمان داده بود روز «شنبه» را تعطیل كنند؛ اما گروهى از آنها كه كنار دریا مىزیستند و مشمول حكم الهى بودند، دلشان نمىآمد آن روز از ماهی‌هاى فراوان و چشمگیر بگذرند. اتفاقا روزهاى شنبه ماهی‌هاى بیشترى مىآمد. آنها با ترفند و حیلهگرى روز شنبه نیز ماهیگیرى مىكردند تا آن كه عذاب خدا آنها را فرا گرفت. در همین زمینه در قرآن چنین مىخوانیم: قطعا حال كسانى (یهودیانى) كه در روز شنبه نافرمانى كردند، دانستید. (و نیز به عذاب ما آگاه شدید كه) به آنها گفتیم: همچون بوزینگان طرد شده در آیید و آنها چنین شدند.در آیه بعد از آن مىفرماید: ما این جریان را مجازات و درس عبرتى براى پیش روى آن واقعه (ما بین یدیها) و پشت آن (ما خلفها) قرار دادیم.
امام باقر علیه السلام در توضیح "مابین یدیها" و "ماخلفها" مىفرماید:
(مقصود از «ما بین یدیها»، نسل آن زمان و مراد از «ماخلفها» ما مسلمانان هستیم. یعنى این درس عبرت مخصوص بنىاسرائیل نبود و همه انسان‌ها را شامل مىشود.» در مرحله عمل روشن مىشود هر فرد چه كاره است و تنها ادعاى ایمان كافى نیست.
آیا مىتوان باور كرد: كسى ایمان به خدا داشته باشد اما با دشمنان خدا دست دوستى دهد و آنها را محرم اسرار خویش سازد؟ در قرآن مىخوانیم: آیا گمان كردهاید به خود واگذار مىشوید و خداوند كسانى را كه جهاد كرده و غیر از خدا و فرستاده او و مومنان محرم اسرارى نگرفتهاند، معلوم نمىدارد؟ و خداوند بدانچه انجام مىدهید آگاه است. امام باقر علیه السلام در باره آیه فوق فرمود:
جز خدا محرم اسرارى نگیرید كه در این صورت مومن نخواهید بود.
همانا هر سبب و نسب (قرابت) و محرم اسرار گرفتن و بدعت و شبههاى بریده خواهد شد مگر آن چیزى كه قرآن آن را اثبات كرده است. (تقوا)
آیا شما گمان مىنمایید بى آزمایش رها بگردید؟ خدا تا به امروز فاش نكرده مقام شما را كه كدامینتان به سعى و تلاش مومن هست.
در قرآن مىخوانیم: او خدایى است كه خورشید را مایه روشنایى و ماه را نوربخش قرار داد؛ "هوالذى جعل الشمس ضیاء والقمر نورا."
امام باقر علیه السلام در باره آیه فوق چنین مىفرماید:
خداوند زمین را به نور محمد صلی الله علیه و آله روشن ساخت، همانگونه كه با نور خورشید آن را روشن گرداند. به همین جهت، محمد صلی الله علیه و آله را به خورشید و وصىاش على علیه السلام را به ماه تشبیه كرده است.
http://img1.tebyan.net/big/1385/10/2262447577182495414230841221021453390227.jpg
رهبرى، خار چشم دشمن
حمله به رهبرى امت اسلامى یكى از ترفندها و نقشههاى اصلى دشمنان دین است كه از همان صدر اسلام در صدر توطئههاى آنها قرار داشته است. در همین زمینه در قرآن مىخوانیم:«منافقان از آن بیم دارند كه آیهاى علیه آنها نازل شود و به آنها از اسرار درونشان خبر دهد.» (اى پیامبر به آنها) بگو:
استهزا و تمسخر كنید، خداوند آنچه را از آن بیم دارید آشكار مىسازد.
و اگر از آنها بپرسى، (در توجیه كارشان) مىگویند: ما شوخى مىكردیم و بازى. بگو: آیا خدا و آیات او و پیامبرش را مسخره مىكنید؟
بگو: عذرخواهى دیگر سودى ندارید. شما پس از ایمان آوردن كافر شدید، اگر گروهى از شما را (به خاطر توبه) ببخشیم، گروه دیگرى را عذاب خواهیم كرد، زیرا آنها مجرمند.
امام باقر علیه السلام در شان نزول آیات فوق مىفرماید:
گروهى از منافقان در جلسهاى سرى براى كشتن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقشه كشیدند كه پس از برگشتن از جنگ تبوك در یكى از گردنهها به صورت ناشناس كمین كنند؛ شتر حضرت را رم دهند و حضرت را به قتل رسانند. خداوند پیامبرش را از این نقشه مطلع ساخت و حضرت نیز دستور داد گروهى از مسلمانان مراقب باشند تا آنها را متفرق كنند. هنگامى كه پیامبر صلی الله علیه و آله به محل مورد نظر (گردنه) رسید، عمار مهار شتر حضرت را در دست داشت و حذیفه از پشت سر، آن را مىراند. در این هنگام، منافقان با صورت‌هاى پوشیده هجوم آوردند. پیامبر صلی الله علیه و آله به حذیفه فرمود: به صورت مركب‌هاى آنها بزن تا دور شوند و حذیفه نیز چنین كرد. هنگامى كه پیامبر صلی الله علیه و آله به سلامت از گردنه گذر كرد، به حذیفه فرمود:
آنها را شناختى؟ گفت: خیر، هیچ كس را نشناختم. سپس رسول خدا صلی الله علیه و آله نام همه آنها را برشمرد. حذیفه گفت: اكنون كه چنین است چرا گروهى را نمىفرستى آنها را به قتل رسانند؟
فرمود: «دوست ندارم عرب بگویند هنگامى كه محمد بر یارانش پیروز شد به كشتن آنها پرداخت.»
پیشتازان عرصه جهاد را دریابید!
افرادى كه درآمد زیاد نداشتند و به قول امام خمینى(ره) «از پابرهنگان بودند» مخلصترین یاران پیامبر اسلام شمرده مىشدند. آنها از دیار خود دل كنده، به خدا دل بسته بودند، در میدان‌هاى كارزار از جان مایه مىگذاشتند و وقت نداشتند تا دنبال منافع شخصى و سفرهاى تجارتى بروند و براى خود كاخ بسازند. لذا خداوند منان به مسلمانان دستور داده بود تا به این دسته از برادران خویش كمك مالى كنند. در همین زمینه در قرآن مىخوانیم:(انفاق شما، مخصوصا باید) براى نیازمندانى باشد كه در راه خدا در تنگناى (اقتصادى) قرار گرفتهاند، نمىتوانند مسافرت (تجارت) كنند. و ناآگاهان آنها را، از شدت خویشتندارى، بىنیاز مىپندارند، اما آنها را از چهرههایشان مىشناسى و هرگز با اصرار از مردم چیزى نمىخواهند؛ و هر چیز خوبى را در راه خدا انفاق كنید، خداوند از آن آگاه است.
امام باقر علیه السلام فرمود: این آیه در باره «اصحاب صفه» نازل شده است. كنار مسجد (پیامبر روى صفهاى (سكوى بزرگى) جاى داشتند ... و خداوند به مردم دستور داد از كمك به این دسته از بردران خود دریغ نورزند. آنها نیز چنین كردند.
منبع:
ماهنامه كوثر، شماره 31 ، سید علیرضا جعفرى
بدون شك سخنان معصومان و ائمه اطهار علیهم السلام هماره روشنگر معناى آیات نورانى قرآن كریم بوده است. در این مقاله برآنیم با مشعل فروزان بیانات حضرت امام باقرالعلوم علیه السلام آسمان معرفت را بشكافیم و چندگام به حقیقت نزدیك شویم.
زنگار دل‌ها
قرآن درباره مجرمان و گناهكاران جسور كه به بهانههاى واهى از اجابت دعوت الهى سر باز مىزنند، مىفرماید:"كلا بل ران على قلوبهم ما كانوا یكسبون"؛ چنین نیست كه آنها گمان مىكنند، بلكه كارهایشان همچون زنگارى بر دل‌هایشان نشسته است. (و از درك حقیقت محروم گشتهاند.) امام باقر علیه السلام در باره این آیه مىفرماید:
هیچ بنده مومنى نیست مگر آن كه در قلبش یك نقطه سفید (و نورانى) وجود دارد، پس آنگاه كه از وى گناهى سر زند، در میان آن نقطه سفید، نقطه سیاهى ایجاد مىگردد. پس اگر توبه كند، آن سیاهى رخت برمىبندد؛ و اگر در گناهان غوطهور گردد، بر سیاهى افزوده مىشود تا آن كه تمام سفیدى را مىپوشاند. وقتى سفیدى پوشانده شد، دارنده چنین دلى دیگر هرگز روى سعادت را نخواهد دید و این است معناى سخن خداوند كه مىفرماید: "كلا بل ران على قلوبهم ما كانوا یكسبون"
فروش دین به دنیا
در قرآن به آیاتى برمىخوریم كه یهود را به پیروى از قرآن فرا مىخواند، در یكى از این آیات مىخوانیم:«به آنچه نازل كردهام (قرآن) ایمان آورید كه تایید و تصدیق كننده كتابى است كه شما با آن سر و كار دارید (توارت) و نخستین كافر به آن نباشید و آیات مرا به بهاى ناچیزى نفروشید و تنها در برابر من تقوا پیشه سازید.» امام باقر علیه السلام در مورد شان نزول آیه فوق مىفرماید: براى حیىبن اخطب و كعب بن اشرف و گروهى دیگر از عالمان یهود، هر ساله مجلس میهمانى بسیار مجللى از طرف یهودیان ترتیب داده مىشد. این افراد راضى نبودند، با تصدیق و تایید قرآن، آن منافع را از دست بدهند. به همین جهت تورات را تحریف كرده، آیاتى از آن را، كه در زمینه اوصاف پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بود، به بهاى ناچیز (مجالس و یا پول‌هایى كه به جیب آنها سرازیر مىشد.) فروختند.
درس عبرت از انسان‌هاى مسخ شده
همان طور كه مىدانیم روحیه سركشى و نافرمانى از دستوراهاى الهى و علاقه شدید به مال دنیا از ویژگی‌هاى یهود بوده، آیاتى از قرآن بدانها اشاره كرده است، ماهیگیرى در شنبه یكى از مظاهر این علاقه است: خداوند به یهود فرمان داده بود روز «شنبه» را تعطیل كنند؛ اما گروهى از آنها كه كنار دریا مىزیستند و مشمول حكم الهى بودند، دلشان نمىآمد آن روز از ماهی‌هاى فراوان و چشمگیر بگذرند. اتفاقا روزهاى شنبه ماهی‌هاى بیشترى مىآمد. آنها با ترفند و حیلهگرى روز شنبه نیز ماهیگیرى مىكردند تا آن كه عذاب خدا آنها را فرا گرفت. در همین زمینه در قرآن چنین مىخوانیم: قطعا حال كسانى (یهودیانى) كه در روز شنبه نافرمانى كردند، دانستید. (و نیز به عذاب ما آگاه شدید كه) به آنها گفتیم: همچون بوزینگان طرد شده در آیید و آنها چنین شدند.در آیه بعد از آن مىفرماید: ما این جریان را مجازات و درس عبرتى براى پیش روى آن واقعه (ما بین یدیها) و پشت آن (ما خلفها) قرار دادیم.
امام باقر علیه السلام در توضیح "مابین یدیها" و "ماخلفها" مىفرماید:
(مقصود از «ما بین یدیها»، نسل آن زمان و مراد از «ماخلفها» ما مسلمانان هستیم. یعنى این درس عبرت مخصوص بنىاسرائیل نبود و همه انسان‌ها را شامل مىشود.» در مرحله عمل روشن مىشود هر فرد چه كاره است و تنها ادعاى ایمان كافى نیست.
آیا مىتوان باور كرد: كسى ایمان به خدا داشته باشد اما با دشمنان خدا دست دوستى دهد و آنها را محرم اسرار خویش سازد؟ در قرآن مىخوانیم: آیا گمان كردهاید به خود واگذار مىشوید و خداوند كسانى را كه جهاد كرده و غیر از خدا و فرستاده او و مومنان محرم اسرارى نگرفتهاند، معلوم نمىدارد؟ و خداوند بدانچه انجام مىدهید آگاه است. امام باقر علیه السلام در باره آیه فوق فرمود:
جز خدا محرم اسرارى نگیرید كه در این صورت مومن نخواهید بود.
همانا هر سبب و نسب (قرابت) و محرم اسرار گرفتن و بدعت و شبههاى بریده خواهد شد مگر آن چیزى كه قرآن آن را اثبات كرده است. (تقوا)
آیا شما گمان مىنمایید بى آزمایش رها بگردید؟ خدا تا به امروز فاش نكرده مقام شما را كه كدامینتان به سعى و تلاش مومن هست.
در قرآن مىخوانیم: او خدایى است كه خورشید را مایه روشنایى و ماه را نوربخش قرار داد؛ "هوالذى جعل الشمس ضیاء والقمر نورا."
امام باقر علیه السلام در باره آیه فوق چنین مىفرماید:
خداوند زمین را به نور محمد صلی الله علیه و آله روشن ساخت، همانگونه كه با نور خورشید آن را روشن گرداند. به همین جهت، محمد صلی الله علیه و آله را به خورشید و وصىاش على علیه السلام را به ماه تشبیه كرده است.
http://img1.tebyan.net/big/1385/10/2262447577182495414230841221021453390227.jpg
رهبرى، خار چشم دشمن
حمله به رهبرى امت اسلامى یكى از ترفندها و نقشههاى اصلى دشمنان دین است كه از همان صدر اسلام در صدر توطئههاى آنها قرار داشته است. در همین زمینه در قرآن مىخوانیم:«منافقان از آن بیم دارند كه آیهاى علیه آنها نازل شود و به آنها از اسرار درونشان خبر دهد.» (اى پیامبر به آنها) بگو:
استهزا و تمسخر كنید، خداوند آنچه را از آن بیم دارید آشكار مىسازد.
و اگر از آنها بپرسى، (در توجیه كارشان) مىگویند: ما شوخى مىكردیم و بازى. بگو: آیا خدا و آیات او و پیامبرش را مسخره مىكنید؟
بگو: عذرخواهى دیگر سودى ندارید. شما پس از ایمان آوردن كافر شدید، اگر گروهى از شما را (به خاطر توبه) ببخشیم، گروه دیگرى را عذاب خواهیم كرد، زیرا آنها مجرمند.
امام باقر علیه السلام در شان نزول آیات فوق مىفرماید:
گروهى از منافقان در جلسهاى سرى براى كشتن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقشه كشیدند كه پس از برگشتن از جنگ تبوك در یكى از گردنهها به صورت ناشناس كمین كنند؛ شتر حضرت را رم دهند و حضرت را به قتل رسانند. خداوند پیامبرش را از این نقشه مطلع ساخت و حضرت نیز دستور داد گروهى از مسلمانان مراقب باشند تا آنها را متفرق كنند. هنگامى كه پیامبر صلی الله علیه و آله به محل مورد نظر (گردنه) رسید، عمار مهار شتر حضرت را در دست داشت و حذیفه از پشت سر، آن را مىراند. در این هنگام، منافقان با صورت‌هاى پوشیده هجوم آوردند. پیامبر صلی الله علیه و آله به حذیفه فرمود: به صورت مركب‌هاى آنها بزن تا دور شوند و حذیفه نیز چنین كرد. هنگامى كه پیامبر صلی الله علیه و آله به سلامت از گردنه گذر كرد، به حذیفه فرمود:
آنها را شناختى؟ گفت: خیر، هیچ كس را نشناختم. سپس رسول خدا صلی الله علیه و آله نام همه آنها را برشمرد. حذیفه گفت: اكنون كه چنین است چرا گروهى را نمىفرستى آنها را به قتل رسانند؟
فرمود: «دوست ندارم عرب بگویند هنگامى كه محمد بر یارانش پیروز شد به كشتن آنها پرداخت.»
پیشتازان عرصه جهاد را دریابید!
افرادى كه درآمد زیاد نداشتند و به قول امام خمینى(ره) «از پابرهنگان بودند» مخلصترین یاران پیامبر اسلام شمرده مىشدند. آنها از دیار خود دل كنده، به خدا دل بسته بودند، در میدان‌هاى كارزار از جان مایه مىگذاشتند و وقت نداشتند تا دنبال منافع شخصى و سفرهاى تجارتى بروند و براى خود كاخ بسازند. لذا خداوند منان به مسلمانان دستور داده بود تا به این دسته از برادران خویش كمك مالى كنند. در همین زمینه در قرآن مىخوانیم:(انفاق شما، مخصوصا باید) براى نیازمندانى باشد كه در راه خدا در تنگناى (اقتصادى) قرار گرفتهاند، نمىتوانند مسافرت (تجارت) كنند. و ناآگاهان آنها را، از شدت خویشتندارى، بىنیاز مىپندارند، اما آنها را از چهرههایشان مىشناسى و هرگز با اصرار از مردم چیزى نمىخواهند؛ و هر چیز خوبى را در راه خدا انفاق كنید، خداوند از آن آگاه است.
امام باقر علیه السلام فرمود: این آیه در باره «اصحاب صفه» نازل شده است. كنار مسجد (پیامبر روى صفهاى (سكوى بزرگى) جاى داشتند ... و خداوند به مردم دستور داد از كمك به این دسته از بردران خود دریغ نورزند. آنها نیز چنین كردند.
منبع:
ماهنامه كوثر، شماره 31 ، سید علیرضا جعفرى