مهدی
2013_10_08, 02:32 PM
مقدمه
انسان دارای فطرتی است که بطور بالقوه در نهاد او قرار داده شده و به کمک عقل که در تعابیر دینی از آن به حجت باطنی یاد می شود فطرت و خواسته های آن شکوفا می شود. عقل و فطرت قواعدی را در عمل و فعل انسان پدیدار می شوند که از آن به قواعد اخلاقی یاد می شود. این قواعد اخلاقی بر تمام زندگی بشر سیطره دارد و انسان ناگزیر از رعایت آن است زیرا یکی از فصول مهم تفاوت انسان و حیوان مقید بودن به همین اخلاقیات می باشد.
اخلاق دارای دو حیث نظری و عملی است. اخلاق نظری ، علمی است که به بررسی قواعد و اعمال اخلاقی و قضاوت افعال انسان ها می پردازد و به نوعی در برگیرنده توصیه هایی در باب ایده آلهای فعل اخلاقی انسان در زندگی دنیاییش می باشد. اخلاق عملی نیز عهده دار جهت دهی این توصیه ها در افعال انسانها می باشد.
تفاوت فرهنگ ها و ساختارهای اندیشه ای و فکری بشر سبب تکثر ارزشها و هنجارها در اقوام مختلف شده است. گاها تضادهای فعل اخلاقی در اقوام مختلف از سوی خصوصا پژوهشگران فلسفه اخلاق مشاهده شده که این امر را دلیلی بر نسبی بودن اخلاق می گیرند. استاد مطهری با ذکر مثالهایی از برخی ارزشهای اخلاقی همچون مهرورزی، عدالت، راستگویی، وفای به عهد برای اخلاق اصولی قائل می شود که برمطلق بودن این ارزشهای اخلاقی تاکید می کند.
تفاوت مشاهده شده در آداب و رسوم و شکلهای اجرای اخلاقیات است. مثلا انجام صله رحم و دیدار از اقوام، شکل اجرای جشن و شادی در هر منطقه ای و هر فرهنگی بنوع خاصی خواهد بود. همچنین با توجه به تمام این تفاوتها ما شاهد منشورهای اخلاقی ای همچون کنوانسیون دفاع از حقوق بشر هستیم که وجود اصولی ثابت در اخلاقیات را تایید می کند. انسانها برای داشتن یک زندگی اخلاقی و دستیابی به حیات طیبه ناگزیر از پذیرفتن الگویی در زندگی فردی و اجتماعی شان هستند که این اگو بیان کننده معیار زندگی اخلاقی باشد. نام این الگو انسان کامل است. انسانی که دارای همه خصوصیات بشری اعم از نیازها(مسکن و تغذیه و ازدواج)، علایق و امیال، مشکلات و دشواریهای زندگی دنیایی است و با توجه به همه این خصوصیات دارای عالی ترین حد زندگی اخلاقی است.
در ادیان مختلف پیامبران و روحانیون آنها نقش انسان کامل را دارند که مردم با پیروی از ایشان به سعادت زندگی اخلاقی دست می یابند. نگاه به زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام که پیشوایان دین در بعد از پیامبر بودند می تواند معیارهای فعل اخلاقی را در هر جامعه ای از مسلمین مشخص کند. علما و روحانیون، که هم به متون دینی تسلط دارند و هم توانسته اند در زندگی خویش بهترین الگوپذیری را از پیامبر و امامان معصوم داشته باشند می توانند الگوی زندگی ما در جهان امروز باشند. در مقاله پیشین به گوشه هایی از زندگی پیامبر اکرم پرداختیم و در این مقاله به گوشه هایی از زندگانی برخی از علما می پردازیم.
انسان دارای فطرتی است که بطور بالقوه در نهاد او قرار داده شده و به کمک عقل که در تعابیر دینی از آن به حجت باطنی یاد می شود فطرت و خواسته های آن شکوفا می شود. عقل و فطرت قواعدی را در عمل و فعل انسان پدیدار می شوند که از آن به قواعد اخلاقی یاد می شود. این قواعد اخلاقی بر تمام زندگی بشر سیطره دارد و انسان ناگزیر از رعایت آن است زیرا یکی از فصول مهم تفاوت انسان و حیوان مقید بودن به همین اخلاقیات می باشد.
اخلاق دارای دو حیث نظری و عملی است. اخلاق نظری ، علمی است که به بررسی قواعد و اعمال اخلاقی و قضاوت افعال انسان ها می پردازد و به نوعی در برگیرنده توصیه هایی در باب ایده آلهای فعل اخلاقی انسان در زندگی دنیاییش می باشد. اخلاق عملی نیز عهده دار جهت دهی این توصیه ها در افعال انسانها می باشد.
تفاوت فرهنگ ها و ساختارهای اندیشه ای و فکری بشر سبب تکثر ارزشها و هنجارها در اقوام مختلف شده است. گاها تضادهای فعل اخلاقی در اقوام مختلف از سوی خصوصا پژوهشگران فلسفه اخلاق مشاهده شده که این امر را دلیلی بر نسبی بودن اخلاق می گیرند. استاد مطهری با ذکر مثالهایی از برخی ارزشهای اخلاقی همچون مهرورزی، عدالت، راستگویی، وفای به عهد برای اخلاق اصولی قائل می شود که برمطلق بودن این ارزشهای اخلاقی تاکید می کند.
تفاوت مشاهده شده در آداب و رسوم و شکلهای اجرای اخلاقیات است. مثلا انجام صله رحم و دیدار از اقوام، شکل اجرای جشن و شادی در هر منطقه ای و هر فرهنگی بنوع خاصی خواهد بود. همچنین با توجه به تمام این تفاوتها ما شاهد منشورهای اخلاقی ای همچون کنوانسیون دفاع از حقوق بشر هستیم که وجود اصولی ثابت در اخلاقیات را تایید می کند. انسانها برای داشتن یک زندگی اخلاقی و دستیابی به حیات طیبه ناگزیر از پذیرفتن الگویی در زندگی فردی و اجتماعی شان هستند که این اگو بیان کننده معیار زندگی اخلاقی باشد. نام این الگو انسان کامل است. انسانی که دارای همه خصوصیات بشری اعم از نیازها(مسکن و تغذیه و ازدواج)، علایق و امیال، مشکلات و دشواریهای زندگی دنیایی است و با توجه به همه این خصوصیات دارای عالی ترین حد زندگی اخلاقی است.
در ادیان مختلف پیامبران و روحانیون آنها نقش انسان کامل را دارند که مردم با پیروی از ایشان به سعادت زندگی اخلاقی دست می یابند. نگاه به زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام که پیشوایان دین در بعد از پیامبر بودند می تواند معیارهای فعل اخلاقی را در هر جامعه ای از مسلمین مشخص کند. علما و روحانیون، که هم به متون دینی تسلط دارند و هم توانسته اند در زندگی خویش بهترین الگوپذیری را از پیامبر و امامان معصوم داشته باشند می توانند الگوی زندگی ما در جهان امروز باشند. در مقاله پیشین به گوشه هایی از زندگی پیامبر اکرم پرداختیم و در این مقاله به گوشه هایی از زندگانی برخی از علما می پردازیم.