حضرت علی علیه السلام در یک نگاه

[مهاجر]

بسم الله الرحمن الرحیم



حضرت على (ع) در سیزده رجب سال 30 عام الفیل در کعبه به دنیا آمد مادرش فاطمه بنت اسد و پدرش ابوطالب نام داشت. در بیست و یکم ماه رمضان سال 40 هجرى در شهر کوفه به درجه شهادت رسید.قبر مطهرش در نجف اشرف قرار دارد.

بنابر یک تقسیم بندی میتوان مجموع عمر 63سالگی علی را به پنج دوره به شرح زیر تقسیم کرد:

1- از ولادت تا بعثت پیامبر اکرم(ص)2- از بعثت تا هجرت پیامبر به مدینه

3- از هجرت تا درگذشت پیامبر اسلام

4- از رحلت پیامبر اسلام تا آغاز خلافت آن حضرت

5- دوران خلافت آن بزرگوار

1-از ولادت تا بعثت پیامبر اسلام(ص)

نخستین بخش زندگی حضرت علی(ع)، پیش از بعثت پیامبر اکرم(ص)بود در حالیکه عمر آنحضرت
در این دوره از ده سال تجاوز نمی کرد. چه آنکه زمانی که علی(ع) بدنیا آمد، بیش از سی سال از عمر پیامبر اکرم (ص) نگذشته بود و پیامبر اکرم در 40سالکی به رسالت مبعوث کردید. بنابر این علی (ع)در موقع بعثت پیامبر بیش از ده سال نداشت.

در این دوره از زندگانی امام علی(ع) دو امتیاز ویژه را مشاهده میکنیم :

1- در آغوش پیامبر

دوران کودکی یکی از حساس ترین دوره های زندگی انسان است چه آنکه دوره شکل گیری شخصیت و دوره پذیرش تربیتی و روحی انسان به شمار میآید. امام علی(ع)در این دوره حساس زندگی در خانه پیامبر و تحت تربیت او به سر برد. مورخان اسلامی می نویسند:یک سال قحطی بزرگی درمکه رخ داد درحالیکه ابوطالب عموی پیامبر دارای عائله زیادی بود، پیامبر اکرم (ص) به عموی دیگر خود (عباس)پیشنهاد داد که هر کدام از مام یکی از فرزندان ابوطالب را به خانه ببریم تا فشار مالی ابوطالب کم شود. بدین ترتیب عباس (جعفر) و حضرت محمد(ص) (علی)را به خانه برد. علی در خانه پیامبر بود تا آنکه حضرت محمد(ص) به رسالت مبعوث شد و علی(ع)او راتصدیق کرد و از او پیروی نمود.[1]پیامبر پس از انتخاب علی فرمود: همان را بر گزیدم که خدا او را برای من برگزید[2].امام علی(ع) در دوران خلافت خود در خطبه (قاصعه)به این دوره تربیتی اشاره نموده و می فرماید: «شما (یاران پیامبر) از خویشاوندى نزدیک من با رسول خدا و موقعیت خاصى که با آن حضرت داشتم آگاهید و مى‏دانید موقعى که من خردسال بودم، پیامبر مرا در آغوش مى‏گرفت و به سینه خود مى‏فشرد و مرا در بستر خود مى‏خوابانید به طورى که من بدن او را لمس مى‏کردم، بوى خوش آن را مى‏شنیدم و او غذا در دهان من مى‏گذارد.من همچون بچه‏اى که به دنبال مادرش مى‏رود، همه جا همراه او مى‏رفتم، هر روز یکى از فضائل اخلاقى خود را به من تعلیم مى‏کرد و دستور مى‏داد که از آن پیروى کنم.»[3]

[مهاجر]

2- على (ع) در غار حرأ[4


حضرت پیش از آنکه به رسالت مبعوث شود، سالی یک ماه در غار حرا به عبادت می پرداخت، پیامبر اکرم (ص) با عنایت شدیدی که نسبت به علی(ع) داشت او را در ان یک ماه به همراه خود به حرا می برد.وقتى که فرشته وحى براى نخستین بار در همان غار بر حضرت محمد (ص) نازل شد و او را به مقام رسالت مفتخر ساخت، على (ع) در کنار آن حضرت بود .[5]على (ع) در خطبه «قاصعه» در این باره مى‏فرماید: « پیامبر هر سال در کوه حرأ به عبادت مى‏پرداخت و جز من کسى او را نمى‏دید...هنگامى که وحى بر آن حضرت نازل شد، صداى ناله شیطان را شنیدم، به رسول خدا عرض کردم: این ناله چیست؟ فرمود: این ناله شیطان است و علت ناله‏اش این است که او از اینکه در روى زمین اطاعت شود، ناامید گشته است. آنچه را من مى‏شنوم تو نیز مى‏شنوى و آنچه را مى‏بینم تو نیز مى‏بینى جز اینکه تو پیامبر نیستى، بلکه وزیر (من) و بر خیر و نیکى هستى.»[6]این کفتار ضمن اینکه مربوط به دوران قبل از رسالت پیامبر(ص) است، گواه روشن بر عظمت مقام وشخصیت علی(ع) است. زیرا پاکی روح علی و تربیتهای پیگیر پیامبر(ص) سبب شد که او در همان دوران کودکی با فلب حساس، دیده نافذ وگوش شنوا،چیزهایی را ببیند و اصواتی را بشنود که برای مردم عادی دیدن و شنیدن آنها ممکن نیست.ابن ابی الحدید معتزلی می نویسد:« در کتب صحاح روایت شده است که وقتى جبرئیل براى نخستین بار بر پیامبر نازل گردید و او را به مقام رسالت مفتخر ساخت، على (ع) در کنار پیامبر اسلام بود»[7]از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: «على (ع) پیش از رسالت پیامبر اسلام ص همراه آن حضرت نور نبوت را مى‏دید و صداى فرشته را مى‏شنید. پیامبر اسلام (ص) به او مى‏فرمود: اگر من خاتم پیامبران نبودم، تو شایستگى مقام نبوت را داشتى ولى تو وصى و وارث من، سرور اوصیأ و پیشواى پرهیزگاران هستى»[8]

منابع:

١- ابن اثیر، الکامل فى التاریخ، بیروت، دارصادر، 1399 ه'.ق، ج 2، ص 58 ،
٢-ابوالفرج اصفهانى، مقاتل الطالبیین، نجف اشرف، منشورات المکتبه الحیدریه، (بى تا) ص 15[2]
٣- نهج البلاغه،صبحی صالحی، خطبه 192
۴- حرأکوهى است در سمت شمال مکه و غار حرأ در قله این کوه قرار گرفته است
۵- ابن هشام، السیره النبویه، تحقیق: مصطفى السقا، ابراهیم الابیارى، وعبدالحفیظ شلبى، قاهره، مکتبه مصطفى البابى الحلبى (افست مکتبه الصدر تهران)، 1355ه'.ق، ج 1، ص 252[5]
۶- نهج البلاغه، صبحى صالح، خطبه 192
٧- ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، الطبعه الاولى قاهره، داراحیأ الکتب العربیه، 1378 ه'.ق، ج 13، ص 208[